Нарықты түрлі белгілермен сегменттеу

Сегменттеудің үш басты белгілерін бөліп айтуға болады:

1. Тұтынушылардың тобы бойынша нарықты сегменттеу.

2. Өнім парметрі бойынша нарықты сегментеу.

3. Негізгі бәсекелестер бойнша нарықты сегменттеу:

Тұтынушыларды сегменттеуге бөлінетін бірнеше тәсілдер бар. Алғашқыда барлық халықты бүтіндей алса, одан соң бақылаудың көмегімен алынған сипаттамаларды жүйелей отырып, жекелеген адамдардың тәртібін талдайды.

Туристік және қонақ үй қызметі нарығын сегменттеу келесі белгілер бойынша мүкін болады:

-географиялық;

-демографиялық;

-психографиялық;

-мінез – құлықтық.

Бұл белгілердің әрқайсында нарықты талдау барысында ескерілген өздерінің ерекшеліктері болады.

Географиялық сегменттеу- нарықты түрлі географиялық бірліктерге бөлу: елдерге, штаттарға, облыстарға, аймақтарға, аудан , қалаларға және т.б.

Демографиялық сегменттеу- нарықты демографиялық белгілері негізінде тұтынушылар тобына бөлу: жасы, жынысы, отбасты құрамы жанұялық өмір деңгейі, кіріс деңгейі, жұмыс түрі, білімі, діні нәсілі ұлты.

Психографиялық сегменттеу – нарықты қоғамдық кластарға, өмір сүру, жеке тұлғасына бағыныштылық белгілерінің негізінде тұтынушыларды әртүрлі топтарға бөлу.

Мінез құлықтық сегменттеу -нарықты тауар туралы ақпараттануы , тауарға қатынасы, қолдануға деген реакциясы, үйірсектік деңгейі, қолданушы статусы.

Бастапқыда сегменттеу географиялық белгілердің басты бағытымен жүргізілсе, алайда коммуникативтік іс-әркеттің дамуына байланысты территориялық фактор әсері айтарлықтай төмендеді.

Қазіргі заманғы зеттемелерде біртекті сегменттерді бөліп қарастыру алғышарты қалыптасқан. Былай болу мынандай мөлшерлік фактрлер бойынша қамту бағасы, демалыстың ұзақтығы, кіріс шығыны.

Сонымен бірге, сапалық сипаттамасы бойынша да сегменттеу қолданылады: ұлты, топтық және жекелік ерекшілектері.

Туристік және қонақ үй нарығында негізгі сегменттеу болып тұтынушылардың ужас мөлшерімен бөлінуі.

Оларға:

- Тұтынуышы – жастар

- Орта жастағы тұтынушылар

- Үшінші жастағы тұтынушылар тұтынушылар

Енді бұл сегменттерге қысқаша тоқсалсақ. Жастар сегменті 30 жасқа дейінгі адамдар. Бұл топтағылар өте белсенді. Олар басқалармен қарым-қатынас жасауға, тануға сонымен бірге, бос уақыт демалыстарының көп болғанын қалайды. Бұл топ бағасы қымбат емес орналастыру құралының минимальды комфортты, бардағы казинодағы, дискотекаджағы түнгі демалысты қалайды.

Екінші сегментке – орта жастағы 30-50 жастағы – бұл отбасылық туризмді сипаттайды. Мұндағы демалыста балалардың көңілін көтеруге арналған балалар алаңы, ойынхана, бассейнді кіргізеді.

Орта жастағы туристер қонақ үйдің жайлылығымен комфортқа жоғарғы талап қояды. Олар үшін кәсіби қызығушылықтарына сәйкес объектілерімен танысатын мағыналы экскурсиялық бағдарламалар қажет.

Ескере кететіні, көптеген елдерде қызмет демалысы жылына екі рет берулуіне бай ланысты жылына екі мезгіл саяхаттануға мүмкіндік береді: бірі қыста, ал бірі жазда. Сонымен қатар, туристік саяхат тек қана демалыс пен каникул кезінде ғана емес, сонымен бірге туристік саяхатқа қажетті демалыс күндерімен тұспа-тұс келетін мейрам күндерін қосқандағы «бос уақыт жиынын» айтуымызға болады. Мұндай қысқа саяхаттар, мысалы қыстан- жазға өсіп жатыр.

Ал «Үшінші жастағы, тұтынушылар деп отырғанымыз- елу ден жоғарғылар». Бұлар айтарлықтай деңгейде жайлыққа және қонақ үй кәіпорны персоналардың жан-жақты назар аударуларына көңіл бөледі. Кей жағдайларда, оларға мамандандырылған медициналық көмек медициналық тексерілу, емдік және диеталық тамақтандыру тыныш, жайлы ортаны қалайлы.

Қонақ үй бизнесінің мамандарына үшінші өзгеше тартымды әсер ететін үшінші жастағы сегменттің ерекшелігі болмауы. Керісінше, бұл туристер демалысқа шығар алдында туристік маусымның «пик» деп аталатын жылдың ең ыстық маусымын қаламайды. Олар жұмсақ ауа-райындағы жағдай маусымды қалайды.

Айта кететін туристік саяхаттың уақытын таңдауда «үшінші жастағы» тұтынушылар демалыс уақытымен шектеліп қана қоймай, қай уақытта қаласа, сол уақытта бара береді.

Тұтынушылардың кіріс деңгейі бойынша сегменттеу жүргізу мақсатқа бағынышты.Ескере кететіні туристік және қонақ үй қызметтеріне деген сұраныс екі бағытпен жүреді.

Бір жағынан туризмге төмен және орта табыс тұтынушыларының назары өсуде екінші жағынан, жоғарғы табыс тұтынушыларының сұранысы да өсуде. Мұндай жағдай да индустрияның позициясы бірмағналы болмауы керек. Өздеріне тұтынушылардың максимальды санын тартуы үшін түрлі типтегі туристік және қонақ үй өнімдерін жіктеу арқылы қалыптастыру қажет. Ал бұлар түрлі қанағаттандыруға есептелген.

Кіріс деңгейі мен білім деңгейі белгілеріне біріктіру негізінде туристік және қонақ үй қызметі нарығының төрт сегментін бөлуімізге болады.

Бірінші сегментке орташа немесе төмен кіріс деңгейіндегі тұлғалар қатысты. Олардың саяхаттаудағы негізгі мақсаттары теңізде демалу, солу себепті демалыс орнын таңдау бағаға байланысты. Бұл сегментке бір әсер алудан екінші әсер алуға деген өзгерістің қажеті жоқ. Бұл орналастыруға өзгерістің және түрлі ұлттық асханаға негізделген тамақтандыру қызметіне де қатысты.

Жоғарғы емес разрядты қонақ үйде тоқтай отырып, әр түрлі көңіл көтерулерге жоғарғы қызығушылық танытады. Мысмалы түнгі клуб, бар дискотека.

Олардың саяхаттарында танымдық мақсат негізгі себеп болмаса да соған қарамастан әр түрлі экскурсияларға қызығушылық білдіруі саяхаты достарына, туысқандарына және таныстарына әңгімелесуде әсерлі етеді. Сувинирлер бұл туристерге жасалған саяхаттарының дәлелі болғаны себепті әрбір турист өзімен қандай да бір қымбат емес сувенирді алып кетеді.

Халыаралық туристік алмасуда туристік нарықтық бұл сегменті топтық туристік қадамның негізін қараушы басым үлеске ие. Бұл саяхаттар жақын арақашықтыққа көп жағдай да, сол аймаққа жақын теңізге ұйымдастырылады.

Екінші сегментке табысыорташадан жоғарғы деңгейдегі тұлғаларды жатқызуға болады.

Бұл туристер жоғарғы білімді. Олардың саяхатының негізгі мақсаты танымдық қызығушылықта болады. Олардың саяхатының бірінші себебі белсенді демалыс, яғни спортпен айналысуы, экскурсия жасау және театр мен крнцертке бару. Егер, бірінші категория жақын теңізге дейін саяхаттаса, ал, нарықтың бұл сегментіне ұзаққа саяхаттағанды ұнатушылар жатады.

Үшінші сегменткежоғарғы табысты тұлғалар кіреді. Олар танымдық саяхаттарға қызығады, әсер алу ауысымына талпынады. Мұнда екі жас категориясы ұсынылған орташа және үшінші жастағы. Егер де құрамында саяхаттайтын болса, онда орташа жас өкілдері жеке саяхаттайтын болса, онда достарымен таныстарымен жасалатын үлкен емес топтық саяхаттарды қалайды.

Бұл сегментке 2-3 аптаға созылатын ұзақ саяхаттар ұнайды. Айта кетерлігі бұл сувенирлер туристердің алыс экзотикалық сапар шеккенін дәлелдейтін қымбас бағалы туынды болуы мүмкін.

Төртінші сегментке басқа халықтардың табиғатының мәдениетін өмір сүруін салт-дәстүрін үйрегнуге қызығушылық білдірген жоғарғы білімді адамдар құрайды. Бұл топты әр түрлі жас категориясындағы және әр түрлі деңгейде пайда табатын адамдар құрайды. Бірақ, олар өздері шығатын саяхатқа табыстарының айтарлықтай бөлігін тартуға дайын. Саяхаттың нақты мақсаты әр түрлі болуы мүмкін. Туристердің бірігуіндегі бастысы- жеке тәжиірбеге талпыныс . Егер саяхаттың мақсаты басқа халықтың өмірімен танысу болса, онда туристер жергілікті халықтың отырысында өмір сүрып олардың тамағын жеп, кей жағдайда сол халықтың фольклорына қызығушылық білдіреді.

Туристік нарықтың бұл сегменті көпбағытты болғанымен бірақ та, ол соңғы жылдары айтарлықтай өсті және алдағы уақытта өсуге деген ұстаным бар. Туристік және қонақ үй қызметі нарығын сегменттердің ең көп тараған түрлі тұтынушыларды оятушы себепттері сегменттеу.

Туристік нарықты оятушы себепті сегменттердің келеңсіздіктерін өндіре отырып, ғылыми тұрғыда қажеттілікті талдау маңызды.

Бұл келеңсіздіктерге бірнеше талпыныстар бар. Қажеттіліктің жалпыға бірдей. Ол қажеттілікті топтарға біріктіріп бірізділік тұрғысынан маңыздылық деңгейі бойынша жіктеді:

- физиолгиялық қажеттіліктері

- Қауіпсіздіктегі қажеттіліктері

- Әлеуметтік қажеттіліктері

-Мойындаушылық қажеттіліктері.

Алайда қазіргі, қоғамда бір уақытта қарсымағынадағы қажеттіліктер туындайды:

- оқшаулау және топтағы өмір

- демалыс және қызмет (іс-әрекет)

- қозғалыс және отырушылық

- белсенсіз және шығармашылық қадам.

Мұндай жағдайда маркетинг жаңашыл рольді ойнайды. Бұның көмегімен тұрақсыз тұрақсыз қажеттілікке есептелген жаңа типтегі туристік және қонақ үй өнімдердің өндіруне және де өтісті қамтамасыз етуге болады. Бұл қадам етуге өнімді өндірушіге бәсекелестік басымдықты береді.

Қазіргі уақытта тұтынушыларды сегменттеу жиі жағдайда өмір сүру көз қарастары бойынша анықталады, кейбір зерттеулерде «өмір бағыты (стиль) пирамидасы» құрылған. Өмір сүру талдауының негізінде мынандай менталитет түрлерін бөліп қарастыруға болады: прагматика , авантюрист, үлгілі азаматтық, және қандай-да болсын тәсілмен өзін бөліп көрсететін менталитеттерді айтуға болады. Өмір стилі тұтынушының тәртіп модем анықтайды.

Сонымен бірге, туристік нарықты сегменттеуге белгілер жинағын қолдануға болады. Ал бұған тұтынушылар шығынының құрылымын, тәртіп стерестипын, себептерді айтуға болады.

Сегменттердің мұндай қадамын қолдана отырып, Сочи курортын сипаттайтын туристік және қонақ үй қызметінің алты негізгі тұтынушылар тобын бөлуімізге болады.

І топ-тегін және жеңілдігі бар демалысты қолданушы зейнеткерлер, Қарулы күштердің ардагерлері, мүгедектер, төмен қамтамасыз етілетін азаматтар және басқа да категориялар. «Жеңілдік алушылар»

ІІ топ-қымбат тұруды қалайтын туристер. Бұлар қымбат тұруды қалайтын туристер. Бұлар комфортабельді қонақ үйде орналасады. Бұл қымбат ойын-сауық-«элита»

ІІІ топ-балаларымен бірге демалатын отбасы күн, жағалау, теңізді қалайды. Бұл топ қымбат емес қонақ үйлерде пансионаттарда, кемпингтерде орналасады. «Демалушылар»

IV топ–мұндағы демалушылардың басты мақсаты- денсаулығын жақсарту және күрделі аурумен емделу. Бұлар емдік сауықтыру орталықтарына орналасады., Курорттықтар.

V топ-бұл туристрорманда серуендеуді, блсенді демалыспен жарықтарды ұнатады. Мұндағылар туристі базалармен таулы притондарда орналасады. «Туристер тырылмаған.»

VІ топ-бұлар ұйымдастырылмаған демалушылар, өз демалыстарын жеке ұйымдастырушылар жекеменшік жерлерде орналасады. «Жабайылар».

Осымен, сгменттеуді жүзеге асыруда жалпылай сұранысқа байланысты тұтынушылар тобын анықтау мүмкін болады. Әрбір нарықтық сегментке арнаулы ұсынысы сәйкестендірілуі тиіс.