Лекция. Мүмкіндігі шектеулі балалардың еңбек әрекеттерінің ерекшеліктері.

Ақыл-есі кем оқушылардың еңбек әрекеттерінің ерекшеліктері. Қол еңбегі дамуында ауытқуы бар балалардың жекелік түзету және дамыту, тәрбиелеу факторы ретінде.

Ақыл есі кем балаларды арнайы оқытпаса, мектепке дейінгі жастың соңынды іс әрекеттің бастысы болып ойынды емес заттық әрекет болуы мүмкін.Ойын барысында сюжеттік рольдің элеметтері байқалмайды, ойында стериотип байқалады.Олардың ойындарында сөйлеу тілі қатыспайды.

Еңбек баланың іс әрекетінің қосымша түрі болып табылады. Мектепке дейінгі жастағы ақыл есі кем балаларда еңбекке деген қажеттілік тундамайды. Олар өз өзіне әрең қызымет етеді. Кейбір ақыл есі кем балалар тұрмыстық дағдыларды меңгермеген, өздігінен киініп, жуына алмайтын да балалар бар.

Ақыл ес ікем балалрдың өзін өз күту дағдылары әр түрлі деңгейде болады, қоршаған ортаның әсерінен, яғни олардың қойған талаптарынан балаларда өзін өз күту дағдылары қалыптасады.

Өз өзіне қызымет ету дағдысын орындауда баланың қимылы сенімсіз, анық емес, мақсатқа бағытталмаған болады. Екі қолдың іс әрекетінің сәкессіздігі байқалады.

Ақыл есі кем балаларда продуктивті іс әрекетті оқытусызз, арнайы білім берусіз қалыптаспайды.Оларда заттық сурет пен конструктивті біліктілік бақалмайды. Ақыл есі кем балаларда маториканың қиыншылықтарға байланысты бейнелеу әрекетінің техникасы примитивті болып қала береді.Сурет сала алатын бала түсті эмоциональды мәннерлік құралы ретінде де еме, бейнелеу құралы ретінде дде қолдана алмайды.

Сонымен қатар заттық картада берілген обьетіні дайындау үшін қажетті материалдар құралдар және құрылғылар орналасады.Картонның барлық компоненттерінен бір планшетке бекітуге болады, бірақ затты орындау логикасын сақта сызғышты тәртіпте жасау міндетті.Бірнеше таблицадан тұратын картадлар қолданған жөн.

Ауызша есеп беру. Ауызша есеп беру оқушыларға іс әрекет тәртібін жақсы түсіну мен есте саұтауға кмектеседі, сөйлеуді дамытуда мүмкіндік береді.Кейбіл обьектілерді орынюдау тәртібі пратикалық іс әрекет процесінде өзгеруі дмүмкін. Бұл жағдайда аузша есеп беру оқушыға тапсырманы жүзеге асыру жолын ұсынуға көмектеседә.

Ауызша есеп беруге үйретуді бірнші сыныптан бастау керек.Алдымен мұғалім жұмысын аяқтау бойнынша балалреға сабақтағы не жасағаны туралы жеке сұрақтар береді.педагог біртіндеп оқушыларды әр операцияларды еске сақтауды қажет ететіні нақты есеп беруді ұүруға әкеледі. ССұрақтар мынадай: Сен сабақта не істедің? Қандай материалдардан жасадың? Сен жұмысты неден бастадың? Сосын қандай детальды орындадың? Қайда бекіттің? Кейіннен оқушылар жеке көмек және өз бетінше есеп беру керек.

Дайын өнімнің сапасын бағалау: Ақыл есі кем оқушылар өз еңбегігнің нәтижелерін адегватты емес түрде бағалайды. Мұғалңммен қойылған баға оларды жағымсыз реакциясына әкеледі. Осымен байланысты басты міндет оқушыға жұмыс ұнайтиынын немесе ұнамайтынын, ол қалай жасағанын сұрайды. Бағалаудағы эталон ретінде үлгі қызмет етеді. Оқушыларды өз бұйымын үлгімен салыстыруға шақырады, мұғалім оларға өз еңбегінің нәтижелерін қарауға көмектеседі.

Баларды тек өз жұмысының ғана емес сонымен бірге жодастарының жұмысының сапасын талқылауға жұмылдырылған жөн. Бұл жағждайда өзара жәнне үлгі мен бұйымдарды салыстыру мүмкіндігі бар .Балалардың бағасын мұғалім қояды.