Салыстырмалы диагностикасы. Басқа генезді табанда дамитын жаралар, қантамырлардың басқа окклюзиялы аурулары

Басқа генезді табанда дамитын жаралар, қантамырлардың басқа окклюзиялы аурулары, табан буынының басқа патологиялары, ДТС клиникалық түрлері арасында жүргізіледі (7.22 кесте).

 

Емі

ДТС-ның нейропатиялық-инфицирленген түрін емдеу келесі шаралардың кешенінен құралады:

— ҚД компенсациясын оңтайландыру, яғни инсулин мөлшерін жоғарылату, ал ҚД-2 кезінде— инсулинге ауыстыру;

— жүйелік антибиотикотерапия;

— табанға түсетін жүктемені азайту (бұл бірнеше апта ішінде ұзақ жылдар бойы сақталған ойық жараның жазылуына әкелуі мүмкін);

—гиперкератоз аймақтарын алып тастау мен жараны жергілікті өңдеу;

— аяқ күтімі, аяқ киімді таңдай білу және арнайы аяқ киімді кию.

Уақытында жүргізілген консервативті терапия 95% жағдайда оперативті араласусыз емдеуге мүмкіндік береді.

 

7.22 кесте.ДТС-ның клиникалық түрлерінің салыстырмалы диагностикасы

 

Белгісі Нейропатикалық түрі Ишемиялық түрі
Орташа жасы Кез-келген, жиі 40 жаста 55 жастан жоғары
ҚД ұзақтығы 5 жылдан астам Кез-келген, жиі 1-3 жыл
Басқадай кеш асқынулар Жиі Айқын көрініс бермеуі мүмкін.
Қантамырлық патология Макроангиопатия дамымауы мүмкін Артериялық гипертензия, гиперхолестринемия, ЖИА
Анамнезіндегі табан ойық жаралары Жиі Сирек
Зақымданған аймақ жағдайы Әдетте ауырсынусыз. Түнде қатты ауыру сезімі мен парестезия мазалауы мүмкін («мазасыз аяқ» синдромы) Ауырсынумен. Аяқтың артериялық қанмен қамтамасыз етілуіне тест оң. Қосымша нейропатияның дамуы кезінле ауыспалы ақсақтық көрініс бермеуі мүмкін
Аяқ жағдайы Аяқтары жылы, қызғылт реңді. Терісі құрғақ, қамыр тәрізді, жырған. Пульс анықталады, көктамырлары толыққанды Аяқтары ылғалды, суық, көгерген. Пульс әлсіреген немес пальпацияланбайды. Түктену жоқ  
Ойық жара локализациясы Басым жағдайда табанда, башпай аралықтарында. Жиі башпайда, өкшеде (акральді некроздар)
Сезімталдылығы Вибрациялық, ауыру және температуралық сезімталдылықтың бұзылуы («шұлық» және «қолғап» типті бойынша), сонымен қатар тізе және өкше рефлекстерінің әлсіреуі, бұлшықет атрофиясы Сезімталдылықтың айқын бұзылыстары әдеттер болмайды
Табан өзгерісі Жиі табан деформациясы мен остеоартропатия дамиды. Сүйек өзгерістері сирек дамиды
Рентгенография Остеопения, остеолиз, табан буындарының спонтанды фрактурасы, табан күмбезі құрылымының өзгерісі Тізе мен тобық қантамырларының медиасклерозы (tunica media қантамырларының кальцификациясы)  

 

ДТС-ның ишемиялық түрінің емі негізделеді:

• ҚД компенсациясын оңтайландыру, яғни инсулин мөлшерін жоғарылату, ал ҚД-2 кезінде— инсулинге көшіру;

• ойық жара-некроздық зақымданулардың болмауы кезінде эрготерапия (коллатеральді айналымның қалыптасуы үшін тәулігіне 1–2-сағат жаяу жүру);

• зақымданған қантамырларға реваскуляризациялық операциялар;

• консервативті терапия: антикоагулянттар, қажет болғанда аспирин (100 мг/тәу) — фибринолитиктер, простагландин E1 және простациклин препараттары.

ДТС барлық түрінде кең таралған іріңді-некротикалық үрдіс кезінде ампутация жөнінде сұрақ қойылады.

 

Болжамы

Барлық орындалған аяқ ампутацияларының 50-70%-ы ҚД-не тиесілі. ҚД-мен сырқаттанған науқастарда аяқ ампутациясы диабетпен ауырмайтындармен салыстырғанда 20–40 есе жиі орындалады.

 

7.9. ҚАНТТЫ ДИАБЕТ ЖӘНЕ ЖҮКТІЛІК

Гестацилық қант диабеті (ГҚД) — алғаш рет жүктілік кезінде анықталған глюкозаға деген толеранттылықтың өзгерісі (7.23кесте). Бұл анықтама жүктілікке дейін де көмірсу алмасуының патологиясының болу мүмкіндігін жоққа шығара алмайды. ГҚД-ін бұрын диабетпен ауыратын әйелде (жасына қарай, жиі ҚД-1) жүктіліктің даму жағдайынан ажырата білу қажет.

 

Этиологиясы мен патогенезі

ГҚД ҚД-2 ұқсас. Овариальды және плацентарлы стероидтардың деңгейінің жоғары болуы, бүйрек үсті безі мен кортизол өндірілуінің артуы жүктілік кезінде физиологиялық инсулинрезистенттіліктің дамуына әкеледі. ГҚД кезінде дамитын инсулинрезистенттілік және инсулинге деген жоғары сұраныс бейім әйелдерде ұйқыбездің β-жасушаларының функционалдық мүмкіндігінен асып кетеді. Босанғаннан кейін гормональды және метаболикалық арақатынастардың бастапқы күйіне қайта оралуынан, әдетте бұл жағдай өтеді.

 

7.23 кесте.Гестациялы қант диабеті

 

Этиологиясы мен патогенезі ҚД-2 ұқсас. Тұқымқуалаушылық физиологиялық гестациялы инсулинрезистенттілікпен және қауіп факторларымен ұштасады: — жас шамасының 30 жастан жоғары болуы — артық дене салмағы — жақын туыстарында ҚД-2 болуы — глюкозурия — гидрамнион және құрсақтағы баланың ірі болуы — алдыңғы жүктілігінде дене массасы 4000 г нәресте туылуы немесе өлі туылуы — ҚД-2 даму қаупі жоғары нәсіл мен ұлтқа жатуы
Эпидемиологиясы Барлық жүктілердің 1–14% (АҚШ пен Ұлыбританияда 3–4 %)
Басты клиникалық көріністері Әдетте дамымайды
Диагностикасы Гипергликемия; қатерлі топтарда ОГТС
Салыстырмалы диагностикасы Шынайы ҚД, жүктілердің глюкозурияся
Емі Гипокалориялық емдәм; компенсацияға қол жеткізу мүмкін болмағанда — инсулиндік терапия
Болжамы ҚД оңтайлы емес компенсациясы нәтижесінде нәрестеде түрлі патологияның дамуы қаупі 30%, босанғаннан кейін алғашқы тәулікте дамитын гипогликемия — 45%. Әйелдердің 50%-да алдағы 15 жылда ҚД-2 манифестацияланады

 

ГҚД әдетте жүктіліктің 2 үшайының ортасында, 4 және 8 ай аралығында дамиды. Науқастардың басым көпшілігінің анамнезінде туыстарында ҚД-2 және артық дене салмағы тән. ГҚД дамуына әсер ететін қауіп факторлары мен ГҚД даму қаупі төмен әйелдер тобы төмендегі кестеде келтірілген (7.24 кесте).

 

7.24 кесте.Гестациялық қант диабетінің дамуына әсер ететін қауіп факторлары

 

ГҚД дамуына жоғарғы қатер ГҚД дамуына төменгі қатер
— 30 жастан жоғары жас шамасы —метаболикалық синдром және/немесе артық дене салмағы — жақын туыстарындағы ҚД-2 — глюкозурия — гидрамнион және ірі нәресте — алдыңғы жүктілігінде дене массасы 4000 г нәресте туылуы немесе өлі туылуы — ҚД-2 даму қаупі жоғары нәсіл мен ұлтқа жатуы — 25 жастан төмен жас шамасы — қалыпты дене массасы — жақын туыстарында ҚД-нің болмауы — анамнезінде глюкозаға толеранттылық дамымаған — анамнезінде жүктіліктің сәтсіз аяқталуы болмаған — ақ нәсіл  

 

Анасында дамыған гипергликемия нәресте қанайналымындағы гипергликемияның дамуына әкеледі. Глюкоза плацента арқылы оңай өтіп, ана қанынан ұрыққа үзіліссіз өтіп отырады. Сонымен қатар, амин қышқылдары мен кетон денелері де ұрыққа белсенді түрде тасымалданады. Ананың қан құрамындағы инсулин, глюкагон және бос май қышқылдары ұрық қанына өтпейді. Жүктіліктің 9–12 аптасында ұрық ұйқыбезі әлі өз инсулинін өндірмейді. Осы кезеңдегі ана қанындағы тұрақты гипрегликемия ұрықтың осы кезеңде қалыптасып жатқан ағзаларының түрлі ақауларының (жүрек, омыртқа, жұлын, АІЖ) дамуына әкеледі. Жүктіліктің 12-ші аптасынан бастап ұрықтың ұйқыбезі инсулин өндіре бастайды, сондықтан гипергликемияға жауап ретінде фетальды ұйқыбездің β-жасушаларының реактивті гипертрофиясы мен гиперплазиясы дамиды. Гиперинсулинемия нәтижесінде ұрық макросомиясы дамып, лецитин синтезі тежеледі, бұл жаңа туылған нәрестелерде респираторлы дистресс синдромның жиілігінің жоғары болуын түсіндіреді. Β-жасушалардың гиперплазиясы және гиперинсулинемиясы нәтижесінде ауыр және ұзаққа созылған гипогликемияларға бейімділік орнайды.

 

Эпидемиологиясы

ҚД-мен репродуктивті жастағы барлық науқастардың 0,3%-ы сырқаттанады, жүктілердің 0,2–0,3 %-ы ҚД-мен бұрын ауырған, ал жүктілердің 1–14 % ГҚД дамиды немесе шынайы ҚД манифестациясы басталады. ГҚД таралуы түрлі популяцияларда ауытқиды, мысалы АҚШ-та ол шамамен жүктілердің 4 %-ын құрайды (жылына 135 мың жағдай).

 

Клиникалық көрінісі

ГҚД кезінде дамымайды. ҚД декомпенсациясының спецификалық емес симптомдары көрініс беруі мүмкін.

 

Диагностикасы

Ашқарынға глюкоза деңгейін анықтау биохимиялық қан анализі шеңберінде барлық жүктілерге жүргізіледі. Қауіп-қатер тобына жататын жүктілерге (7.24 кесте) оральды глюкозотолерантты сынама (ОГТС) көрсетелген. Оны жүктілерде жүргізудің бірнеше жолдары белгілі. Солардың ішіндегі ең қарапайымы келесі ережелерге негізделеді:

• зерттеуден 3 күн бұрын жүкті әйел күндегідей тамақтанып, қалыпты физикалық жүктемемен айналысады;

• сынама ашқарынға таңертеңгі уақытта түнгі ашығудан 8 сағат өткеннен кейін жүргізіледі;

• ашқарынға әйелден қан алынғаннан кейін 5 минут бойы 250–300 мл суға ерітілген 75 грамм құрғақ глюкозасы бар сұйықтықты ішеді, сосын 2 сағаттан кейін қайта гликемия деңгейі анықталады;

• ГҚД диагнозы келесі критерийлерге сүйене отырып қойылады:

— аш қарынға толық қандағы глюкоза деңгейі (венозды, капиллярлы) ≥6,1 ммоль/л немесе

— венозды қан сарысуындағы глюкоза ≥7 ммоль/л немесе

— толық капиллярлы қанда немесе венозды қан сарысуында 75 г глюкоза қабылдаған соң 2 сағаттан кейін глюкоза деңгейі ≥7,8 ммоль/л.

• қауіп-қатер тобына жататын әйелде зерттеу нәтижелері қалыпты деңгейде болса, сынама қайта жүктіліктің 24–28 аптасында жүргізіледі.

 








Дата добавления: 2016-03-27; просмотров: 854;


Поиск по сайту:

При помощи поиска вы сможете найти нужную вам информацию.

Поделитесь с друзьями:

Если вам перенёс пользу информационный материал, или помог в учебе – поделитесь этим сайтом с друзьями и знакомыми.
helpiks.org - Хелпикс.Орг - 2014-2024 год. Материал сайта представляется для ознакомительного и учебного использования. | Поддержка
Генерация страницы за: 0.014 сек.