Салыстырмалы диагностикасы. Басқа да жүрек-қантамыр жүйесінің аурулары, симптоматикалық артериялық гипертензия

Басқа да жүрек-қантамыр жүйесінің аурулары, симптоматикалық артериялық гипертензия, екіншілік дислипидемиялармен жүргізу.

Емі

· Артериялық қан қысымын бақылау. ҚД кезінде систолалық ҚҚ 130 ммHg, ал диастолалық ҚҚ 80 ммHg (кесте 7.3) болуы тиіс. Бұған қол жеткізу мақсатында науқастардың көбіне бірнеше гипотензивті дәрілерді тағайындайды. ҚД кезінде гипотензивті терапияның таңдау дәрілері ААФ ингибиторлары және ангиотензин рецепторларының блокаторлары болып табылады, сонымен қатар қажет болғанда тиазидті диуретиктер тағайындалады. ҚД сырқаттанған, миокард инфарктін басынан өткізген науқастарға таңдау дәрісі β-адреноблокаторлар болып табылады.

· Дислипидемия коррекциясы. Липидті спектр көрсеткіштері 7.3 кестеде көрсетілген. Гиполипидемиялық терапияның таңдау дәрілеріне 3-гидрокси-3-метилглутарил-КоА-редуктаза ингибиторлары (статиндер) жатады.

· Антиагрегантты терапия. Аспиринмен терапия (75–100 мг/сут) 40 жастан асқан ҚД-мен сырқаттанған науқастарға жүрек-қантамыр жүйесі патологиясының даму қаупі жоғары болғанда (асқынған отбасылық анамнез, артериялық гипертензия, темекі тарту, дислипидемия, микроальбуминурия), атеросклероздың клиникалық көрінісі анықталған барлық науқастарға екіншілік профилактика мақсатында тағайындалады.

· ЖИА скринингтеу және емдеу. ЖИА-ны анықтауға арналған жүктемелік тесттер жүрек-қантамыр жүйесі аурулары симптомдары көрініс берген, ЭКГ-де патология анықталған науқастарға тағайындалады.

Болжамы

Жүрек-қантамыр жүйесі ауруларынан ҚД-2-мен сырқаттанған науқастардың 75%-ы, ал ҚД-1-мен сырқаттанған науқастардың 35%-ы қайтыс болады. ҚД кезінде шамамен науқастардың 50%-ы ЖИА асқынулары әсерінен, 15%-ы бас миы қантамырларының тромбоэмболиясы әсерінен қайтады. ҚД кезінде миокард инфаркті әсерінен дамитын өлім көрсеткіші 50%-дан асады.

7.8.2. Диабеттік ретинопатия

Диабеттік ретинопатия (ДР) — жартылай немесе толық көру қабілетінің жоғалуына әкелетін, микроаневризма, қан құюылу, экссудативті өзгерістер мен жаңа түзілген қантамырлардың пролиферациясымен сипатталатын көздің торлы қабығы қантамырларының микроангиопатиясы (7.17 кесте).

Этиологиясы

ДР дамуына әкелетін басты этиологиялық түрткі созылмалы гипергликемия болып табылады. Басқа түрткілердің маңыздылығы айтарлықтай емес (артериялық гипертензия, дислипидемия, темекі тарту, жүктілік).

Патогенезі

ДР патогенезінің басты тармақтарына жатады:

• гипоперфузияның дамуына әкелетін қантамыр саңылауын тарылтатын торлы қабық қантамырларының микроангиопатиясы;

• микроаневризманың түзілуімен сипатталатын қантамырлардың дегенерациясы;

• қантамырлар пролиферациясын үстемелейтін және майлы дистрофия мен торлы қабықта кальций тұздарының жөгуіне септігін тигізетін үдемелі гипоксия;

7.17 кесте.Диабеттік ретинопатия

• жұмсақ «мақталы дақтардың» дамуына әкелетін экссудациямен микроинфаркттар;

• тығыз экссудаттардың түзілуімен липидтердің жиналуы;

• торлы қабық гипоперфузиясының өршуіне және көктамырлардың дилатациясына әкелетін, шунттар мен аневризманы дамытатын қантамырлар пролиферациясының торлы қабықта артуы;

• инфильтраттар мен тыртықтардың дамуына әкелетін, ишемизацияны әрі қарай үдететін ұрлау феномені;

• ишемиялық дезинтеграция нәтиежесінде торлы қабықтың сыдырылуы және витреоретинальді тракциялардың түзілуі;

• геморрагиялық инфаркт, массивті қантамырлық инвазия және аневризманың жыртылуы нәтижесінде шыны тәрізді денеге қан құйылу;

• екіншілік глаукоманың дамуына әкелетін нұрлы қабық қантамырларының пролиферациясы (диабеттік рубеоз);

• торлы қабықтың ісінуімен макулопатия.

Эпидемиологиясы

Еңбекке жарамды халық ішінде соқырлыққа әкелетін басты себеп. ҚД-мен сырқаттанған науқастарда соқырлықтың даму қаупі жалпы популяциямен салыстырғанда 10–20 есе жоғары. ҚД-1 түрінде 5 жылдан кейін — науқастардың 8%-да, 30 жылдан кейін — 98%-да анықталады. ҚД-2 диагностикалау барысынла науқастардың 20–40%-да, ал 15 жылдан кейін — 85%-да көрініс береді. ҚД-1 кезінде салыстырмалы түрде жиі пролиферативті ретинопатия, ал ҚД-2 — макулопатия (75 % макулопатия жағдайларында) анықталады.

Клиникалық көрінісі

Жалпылай қабылданған жіктемеге сай ДР-ның 3 сатысын ажыратады (7.18 кесте).

Диагностикасы

Торлы қабықты суретке түсірумен сипатталатын тікелей офтальмоскопиямен офтальмологиялық тексеру ҚД-1-мен сырқаттанған науқастардың барлығына дерлік сырқаттың манифестациясынан 3–5 жылдан кейін, ал ҚД-2-мен сырқаттанған науқастарға анықталғаннан бастап тағайындалады. Мұндай зерттеуді жыл сайын қайталап отыру қажет.

7.18 кесте.Диабеттік ретинопатияның жіктемесі