Тақырып: Жүрек және қантамыр аурулары. Молекулалық негізі.

Жоспар. 1. Жүрек ауруының сипаттамасы;

2. Қантамыр ауруларына сипаттама;

3. Жүрек қантамыр ауруларының молекулалық негізі.

Негізгі факторлар

- Жүрек қантамыр аурулары;әлемде өлімге әкелетін негізгі аурулардың бірі :Жүрек қантамыр ауруларының кесірінен жыл сайын адам өлімі кездеседі.

- 2012 жылғы санақ бойынша,Жүрек қантамыр ауруы себебінен 17,5 миллион адам қайтыс болған , ол әлем бойынша барлық өлім себебінің 31% ын құрады. Осы санақтың ішінде 7,4 миллион адам жүрек ишемиясы ауруынан және 6,7 миллион адам инсульттан қайтыс болған.

- Жүрек қантамыр ауруынан болатын өлім кесірінің 75%- ы көбінесе жағдайы төмен елдерде кездеседі.

- 16 миллион жағдай 70 жас шамасында инфекциялық емес аурулар кесірінен, жағдайдың 82%-ы жағдайы төмен елдерде болса, қалған 37% Жүрек қантамыр ауруы себебінен болған.

- Жүрек қантамыр ауруы көбінесе есірткі қолдану,дұрыс тамақтанбау,семіздік,белсенділіктің аз болуы салдарынан,арақ ішу салдарынан,т.б салдарынан болады.

- Жүрек қантамыр ауруымен ауыратын адамдар (әсіресе қан қысымы көтерілген кезде,диабет,гиперлипидемиянемесе ауру асқынып кеткен жағдайда) алдын ала консультация алуға және дәрі дәрмек қабылдауға мәжбүрлі.

Жүрекқантамыр аурулары бірнеше топтарға бөлінеді:

- жүректің ишемия ауруы – қантамыр ауруы, жүрек бұлшық етін қанмен қамтамасыз етіп отырады;

- Ми қан тамырлар ауруы – миды қанмен қамтамасыз ететін қантамыр ауруы;

-Перифериялық артерия – аяқ-қол қантамырларын қанмен қамтамасыз ететін аруы;

- ревмокардит – жүрек бұлшық етінің және жүрек қақпақшаларының әлсіреуі,стрептококка бактерияларының ревматикалық шабуыл жасау кесірінен ауруға ұшырауы;

- Туа біткен жүрек ақауы – туған кезден жүрек деформациясы құрылысы ауруы;

- Терең көктамыр тромбозы және өкпе эмболиясы – аяқ қан тамырындағы ұйыған қан тамыры ауруы,ол араласып жүрек пен өкпеге кетіп қалуы мүмкін .

Инфаркты и инсульт әдеттетамырлардың байланып қалуынан болады.Ал ол қан миға және жүрекке баратын қан.Ең кең таралған түрі қантамырлардың ішкі бөлігінде майдың көп жиналуынанболады.Соның кесірінен жүрек пен миға қан бармайдыда инсультқа әкеп соқтырады.Причиной инфаркта миокарда и инсульта обычно является наличие сочетания таких факторов риска, как употребление табака, нездоровое питание и ожирение, отсутствие физической активности и вредное употребление алкоголя, повышенное кровяное давление, диабет и гиперлипидемия.миокард инфактынын және инсультқа себепкер болатын нәрселер: шылым шегу,арақ,дұрыс тамақтанбау,семіздік,дене белсенділігінің жоқтығы,жоғары қысым т.б

Мінез-құлық факторының адамға әсер етуі келесі жолдар арқылы көрінедді

-Қысым көтерілуі

-қан құрамындағы глюкозаның шамадан тыс көбеюі

-қан құрамындағы липид санының көп болуы

-семіздік

Осы себептердің салдарынан жүргізілуі мүмкін мекемелерде медико-санитарлық көмек көрсетіліп,олар инфаркт,инсульт миокардын және басқа жүрек қантамыр асқыну қаупін алдын алуға көмек береді.

Темекі тартуды қойған кезде,тұзды аз пайдаланған кезде,жеміс-жидектермен тамақтанып,үнемі дене қозғалысы болып тұрса жүрек қантамыр ауруының болу қаупі төмендейді.

Сонымен қатар,жүрек-қантамыр ауруының дамуын тежеу үшін және де қант диабеті кезіндегі инфаркт пен инсульттың алдын алу үшін,қысым және қан құрамын қалыпқа келтіру үшін дәрілік ем шара қолдану қажет.Адамдарды салауатты өмір салтын сақтауға ынталандыру үшін мемлекетімізде денсаулық сақтау политикасы жақсы дамып,ем-шара қолжетімді бағада болуы тиіс.

Денсаулық сақтау жолдарына көп көңіл бөлініп,спорт зал сияқты денсаулыққа пайдалы мекемелер көптеп ашылуы тиіс.

Дағдарыс заманында адамдардың күйзеліс салдарынан да адамдар ауруға ұшырап жатады.

Инфаркт және инсульт себептері

Негізі қалыпты кезде қантамыр аурулары білінбей өтеді.Инфаркт немесе инсульт алғашқы белгілердің бірі болып табыла алады

-Кеуденің ортасының ауырсынуы

-Қолда,солжақ иықта,шынтақта,арқада немесе жақта ауырсыну белгілері болады.

Сонымен қатар,адамға дем жетпей,тұншығуы мүмкін немесе жүрегі айнуы мүмкін.Бас айналу,есінен тану,ондайкезде денесінде салқын тер болып,бозарады. Әйеладамдардакөбіне жақ пен арқа ауырсынуы ,бас айналу,жүрегі айну болады.

Ең кең таралған инсульт симптомына кенеттен беттің бозаруы,әлсіздік,бір жақ қолдың немесе аяқтың ауырсынуы жатады.Және көзінің бұлдырауы,сөзді дұрыс түсінбеуітепе-теңдікті сақтай алмауы,себепсіз бас ауруы, сонымен қатар есінен тану болады.

Мұндай симптомдарға душар болған адамдар жедел түрдедәрігерге қаралуы тиіс.

Ревмокардит —жүрек қақпақшаларының зақымдануы және жүрек бұлшықетінің қабынуы. Бұл аурудың пайда болу себебі стрептококка инфекциясына аномальды раекциясы.Бұл ауру бастапқы кезде ангина немесе балаларда тонзилит ауруымен көрініс береді.Бұл аурумен көбіне жағдайы төмен елдерде ауырады.Әлем бойынша ревмокордитпен шамамен 2 % өлім жүрек-қантамыр ауруымен байланысты.

Ревмокардит белгілері

-Дем жетіспеу,шаршау,жүректің дұрыс жиілікпен соқпауы,кеудеқуысының ауырсынуы,бас айналуу,есінен тану.

- Жоғары температура,тамырлардың ауырсынуы,жүрек айну,асқазан спазмасы және лоқсу.

Бақылау сұрақтары:

1. Жүрек-қантамырларына сипаттама

2. Жүрек-қантамыр ауруларының молекулалық негізі

3.Инсульт және инфаркт белгілері

4. Ревмокордит және оның белгілері

Дәріс №9