Бетонның мөлшерлік және есептік кедергілері

Конструкциялардың арналуымен жұмыс істеуі жағдайына байланысты бетонның клас деп аталатын ерекше сапа көрсеткіші тағайындалған. Бетонның класы «В» деп қабырғасы 15 см-лік бетон кубының сенімділігі 0,95-ке тең беріктігін айтады.

Стандарт кубтарды сығуға сынағанда бетонның беріктігінің статикалық өзгергіштігі байқалады:

кубтың уақытша кедергісі -ге тең болуы мүмкін;

кубтың уақытша кедергісі -ге тең болуы мүмкін;

кубтың уақытша кедергісі -ге тең болуы мүмкін;

кубтың уақытша кедергісі -ге тең

Кубтардың жалпы саны

Абсцисса осі бойына мәндерін, ал ордината осі бойына оларға сәйкес келетін сандарын сала отырып таралудың статистикалық қисығын алады.

1 - теориялық қисық

2 – тәжірибелік қисық

Сынақтардың нәтижесін статистикалық өңдеу арқылы мынадай көрсеткіштер анықталады:

- бетонның сығылуға уақытша кедергісінің орта мәні

- кедергілердің ауытқулары

- стандарт деп аталатын орта квадраттық ауытқуы

Бетонның сығуға беріктігі бойынша класы орта мәннің ( ) сол жағында ( ) қашықтықта орналасқан

мұндағы: - стандарт саны;

- беріктік вариациялық коэффициенті (өзгергіштік

коэффициенті)

Неғұрлым ( ) үлкен болса, соғұрлым дәлділік те жоғары. Айталық, болса, онда барлық үлгілердің 84%-нің беріктігі ( )-ға тең және жоғары болады, яғни сенімділігі 0,84-ке тең.

Егер болса, онда 99,9% үлгі ( )-ға тең және жоғары беріктік көрсетеді, яғни бір мың үлгілерді сынағанда біреуінің ғана беріктігі ( )-дан төмен болады. Бұлай болуы практика жүзінде мүмкін емес деп саналады. Сондықтан құрылыс нормаларында 0,95-ке тең дәлдікті қамтамасыз ететін қабылданады, яғни -ның мәні үлкен аралықта өзгеруі мүмкін. Әр түрлі заводтарда өткізілген көптеген сынақтардың нәтижесіне қарағанда . Сондықтан нормаларда бетонның беріктігінің өзгергіштік коэффициентінің орта мәні болып табылатын қабылданған. Олай болса бетонның класы мына формуламен анықталады.

Нормаларда (ҚНжЕ 2.03.01-85) бетоннан дайындалатын темірбетон конструкциялары үшін бетонның сығуға беріктігі бойынша мынадай класстары бекітілген: В7,5, В10; В12,5; В15, В20; В25; В30; В35; В40; В45; В50; В55; В60.

Бетонның призмалық осьтік сығылуға мөлшерлік кедергісі (призмалық беріктік) эмпирикалық формула арқылы анықталады.

Мөлшерлік беріктіктің сенімділігіде 0,95 тең болады.

Бетонның нормаларда келтірілген осьтік созуға кедергісі

Мұндағы: - В35 класты немесе одан да төмен бетондар үшін;

- В40 класты және одан жоғары бетондар үшін

Бетондардың беріктігінің мөлшерлік мәнінің қолайсыз жаққа қарай ауытқу ықтималдығы бетон бойынша сенімділік коэффициенттері ( -сығылғанда, -созылғанда) арқылы ескеріледі, атап айтсақ бетонның есептік кедергілері деп мөлшерлік кедергілерді бетон бойынша сенімділік коэффициенттеріне бөлу нәтижесінде алынған кедергілерді айтады.

Сонымен: бетонның осьтік сығуға есептік кедергісі

;

Конструкцияны есептегенде бетонның жұмыс жағдайы еске алыну керек, мысалы: ұзақ мерзімді күшсалмақтардың әсер бергені, күштің көп мәрте қайталанатындығы, конструкцияның жасау тәсілі және басқа жұмыс жағдайы. Айтып кеткен конструкцияның жұмыс жағдайы бетонның қасиеттеріне әсер береді. Сондықтан бетонның жұмыс жағдайын еске алудың бетонның есептік кедергісін жұмыс жағдайы коэффициенттерге ( ) көбейту керек.

- шамасын ҚНжЕ 2.03.01-84 15-кестеден алынады.