леуметтік - этикалық маркетинг тұжырымдамасы.

Әлеуметтік-этикалық маркетинг - ең соңғы кезде пайда болған құбылыс.

Әлеуметтік-этикалық маркетинг тұжырымдамасы- мекеменің алға қойған

міндеті мақсатты нарықтың мұқтаждықтарын, тұтынысын және қалауын

белгілеп, қажетті қанағаттандыруды бөсекелестерге қарағанда өрі тиімді,

өрі өнімді төсілдермен орындаумен қатар, түтынушылардың жөне жалпы

қоғамның-салауаттылығы сақталып, оның нығая беруін пайымдау.

Әлеуметтік - этикалық маркетинг тұжырымдамасы таза маркетингтің қоршау

орталығы сапасын төмендету, табиғи қорлардың жетіспеуі, халықгың өте тез өсуі,

дүниежүзілік инфляция жөне әлеуметтік қызметтер өрісінің қараусыз қалуы сияқгы

мөселелерге байланысты, олардың уақыт талабына сай еместігіне күмөнденуден барып

шыққан¹³. Сатып алушылардың тұтынысын сезінетін, қызмет жасайтын фирмалар өз

әрекеттерінде түтынушыларды жөне қоғамның алдағы уақыттардағы игілігін ылғи ойлас-

тыра ма? Таза маркетинг концепциясы сатып алушы тұтынысы жөне оның үзақ уақыт

салауаттылық арасындағы мүмкін болатын қайшылықтарды сырт қаддырады. Мысалға,

"Кока кола" фирмасын алалық. Оны түтынушылардың талабын канағаттандыратын

тамаша алкогольсіз сусындар шығаратын өте жауапкер корпорация деп санайды. Бірақ

түтынушылар қамын және коршаған ортаны қорғаушылар оған мынадай айыптар тағады:

1. Кока-кола сусынының түтынушыларға беретін нәрлілігі өте аз.

2. Қока-кола құрамындағы қант жөне фосфор қышқьшы тістерге зиян келтіреді.

3. Кока-кола түрлес су сывдарында пайдаланылатын бром қосылған өсімдік
майы азық-түліктердің, дөрі-дәрмектердің және косметикалық керек-жарақгардың

"жалпы зиянсыздық" сапасын бақылайтын Басқарманың мойындайтын тізімінде жоқ..

4. Кейбір жағдайларда кола сусындарының құрамындағы кофеин сіңірдің тартылуы-
на, ұйқының қашуына, ас-қазанның ауруына жөне де клетка деңгейіндегі жарақаттануға
соқгыратыны мәлім. ?-

5. "Кока-кола" фирмасының диетикалы алкогольсіз "Таб" сусынының күрамына
кіретін сахаринды пайдалануға азық-түліктің, дөрі-дөрмектердің жөне косметикалық
керек-жарақгардың сапасын бақылайтын Басқарма тыйым салған.

6. Алкогольсіз сусындар индустриясы кейін қайтарылмайтын, қайтара пайдаланыл-
майтын шишаларды қолдануды бірте-бірте кеңейтуде. Кайтара пайдаланылмайтын шиша-
лар - бұл қорларды орасан зор өнімсіз пайдалану. Көп айналымды шиша істен шық-
қанша "сатушы - сатып алушы - сатушы" 17 цикл айналымын жасар еді. Оның орнына
17 кайтара айналмайтын шиша керек қой. Қайтара айналмайтын шишалардың көпшілігі
биохимиялық бүзылыстарға ұшырамайтын материалдардан жасальш, көпшілікжағдайлар-
да қоршаған ортаны ластайтын факторларға айналады.

Осындай жөне осыған ұқсас жағдайлар өлеуметтік-этикалық маркетинг тұжырым-дамасының пайда болуына себепкер болған (5 сур. қара). Алғашқы кезде фирмалар өзі-нің нарықгық шешімдерін ең бастан табыс келтіруге негіздеген. Одан кейін олар сатып алушылардың түтыныстарын канағаттандырудың маңыздылығын түсіне бастауы нәтиже-сівде маркетинг концепциясы пайда болған. Кдзіргі кезде олар шешім қабылдарда қоғам мүдделері туралы да ойлануы қажет. Әлеуметтік-этикалық маркетинг тұжырымдамасы үш факгорлардың да байланыст түрде болуын талап етеді: фирма табысы, сатьш алушыщің тұтынысы жөне қоғам мүддесі.§ Осы тұжырымдаманы қабылдау нөтижесінде кейбір комгіаниялар сатуды және табыст өсіруде аса зор нәтижелерге ие болған.