Сыртқы ақпараттық жүйеде қайнар көзінің бөлінуі.

Ø Жалпы ақпараттың маркетингтік ортасы.

Ø Қысқа профильді маркетингтік ақпарат.

Жалпы маркетингтік ақпараттың қайнар көзі болуы мүмкін.

Ø Эканомикалық бағыттағы кітаптар.

Ø Статистикалық басылымдар.

Ø Анықтамалар

Ø Жалпы жарнамалық қызметтер.

Ø Өкіметтің және басқарманың нормативтік және заңдылық актілері.

Ø Көрмелер, конференция, мәжіліс және презинтация.

Ø Мемлекеттік және саясаткерлердің, қоғамдық қызметкрлердің баяндамалары.

Қысқа профильді маркетингтік ақпараттың қайнар көзі болып төмендегідей атауға болады.

Ø Ұжымның финанс және бухгалтерлік есебі.

Ø Туристік ұжымның бастықтарының және мамандарының есебі және интервью.

Ø Газет журнал бюллетендеріжәне комерциялық баслымдардың есебі.

Ø Туризмнің маркетингтік анықтамасы, кітаптар, оқулықтар, оқу құралы.

Ø Туристік эканомикалық шолу.

Ø Кәсіпорынның жарнама баспасы (каталогтар, проспектер, буклеттер және т.б.)

Ø Мамандырылған көрмелер мен жәрменкелер.

Ø Туристік кәсіпорындарда болу.

Ø Туристік мәлімдеме, фирмалардың туристер жайлы ақпараттық мәлімдемені баспа түрінде және интернетте.

Ø Коммерциялық базасы және банкісі

Ø Жеке коммуникациялық каналдар (тұтынушылармен жеке қатынасы, басқа фирмалармен ақпараттық қарым – қатынас, кәсіпорындарда болу, көрмеде және жәрменкеде фирмаларды қадағалау)

Сыртқы хабарды бөлуге болады.

Ø Ресми түрде хабарландыру, барлығына түсінікті болу үшін

Ø Синдикттық, көп көрерменге бірдей емес, келісім шарт бойынша.

Ақпараттық консультациялық ақпаратты тартудың синдикативтік ақпараттың мүмкіншіліктері өте мол.

Жабық сұрақтардың түрлері.

Аттары	Сұрақ орнатып қою мәні	Мысалыға.
Альтернативтік сұрақ.     Сұрақ ішінара жауаппен.	Екі альтернативті жауаптан таңдауыңызды ұсынады.   Таңдау үш немесе одан көп нұсқадан тұрады.	Сіздер есептейсіздер «А» фирмасының қызметін пайдалану деп.   Иә Жоқ.   Фирма қызметкерлерінің негізгі адамгершілігімен. 1. Жоғары сапалы. 2. Персоналдың кіші пейілділігі. 3. Қабылдауға болатын баға.
Сұрақ маңызды -лық мектебімен     Сұрақ лайкерта мектебімен.	Маңыздылық шкаласына ұсынған мінездемелері туристік өнім немесе маңыздылығы керек. Келісу дәрежесі көрсетуге ереді айқын бекітумен.	Салыстырмалы өнім басқа мінездемелерімен, ал баға сіздер үшін.   1 2 3 4   ең үлкен үлкен мағана мағана мағана мағана болады. болмайды. болады. болады. Турлар жарнамалаушылар емес құралдарда бұқаралық хабардың сеніміне лайық болмайды.   1 2 3 4 5 мүлдем сәйкес айтал - сәйкес толық сәйкес емес. маймын сәйкес. емес
Сұрақ бағалаулар - дың мектебімен.     Сементика –лық. Дифферен –ция.	Көз алдына келген шкаламен белгі бағалауға ұсыныс жасайды.   Биполярлық ұғымдар мен екі аралық шкалада қажетті таңдау.	Сіздер фирма қызмет ету сапасын не деп есептейсіздер. 1 2 3 4 5   өте жақсы қанағат жаман өте жақсы. жақсы     Фирма қызметтерінің орнын белгілеп қойыңыздар.   1 2 3 4 5   Қымбат Арзан

1. Сұрақтардың формасын құрастыру.

Ø Сұрақтар қарапайым және түсінікті болу керек.

Ø Сұрақтар тек қана біржақтама болу керек.

Ø Сұрақтар орташа нейтральды болу керек.

2. Анкета толтырудың принциптерін сақтау керек.

Ø Сұрақтардың қатарын дұрыс қою керек.

Ø Қарапайымнан күрделіге дейін, жалпы сұрақтан мамандан дырылған сұрақтар.

Ø Әр түрлі инструменттерді қолданбау керек (төрт ступенкалы, одан кейін жеті ступенкалы.)

3. Алдын ала анкеталардың сапасын бағалау.

Ойлап табылған анкеталарды алдын ала ойлап – талдап, одан кейін сұралатын сұрақтардың жауабын талдайды. (10 – 15 адамдардан анкетажинап соны талдайды.)

4. Почта арқылы анкета жинап, оның процентін асыру.

Ø Марапаттау (сұрақтар қойып оған ризашылығын білдіру керек.)

Ø Қосымша хат жіберу керек (қызықтырып, оған ешкімге айтуға гарантия беру керек.)

Ø Анкетаны телефон арқылы жіберу керек.

Ø Қызықты тақырыптарды, және көрнекті құралдармен әсемдеуді конверт арқылы жіберу керек.

Бақылау – ақпараттық маркетингте өзіңнің қпрсыласыңның мінез құлқын, бірінші ақпараттың маркетингісін бақылау арқылы қадағалау.

Ø Бақылау ғылыми мақсатта жүзеге асады.

Ø Бақылау жоспарлы түрде және системалы түрде.

Ø Бақылау қызықты фактілерді жинаудан басталады.

Ø Бақылау тұрақты түрде жүреді, себебі нақты сенімді фактілер болуы керек.

Бақылаудың артықшылығымен қатар кмшілігі де болады.

1. Артықшылығы:

Ø Бақылаудың қарапайым және шығын аз кетеді.

Ø Жоғары объективті түрде бақылау.

Ø Жағдайдың шынайылығы.

2. Кемшілігі:

Ø Презинтация жасаған кезде барлығын тегіс қамти алмайсың.

Ø Субьективті түрде бақылау.

Ø Тұтынушылардың мінез құлқы, оның қызығушылығы, бақылаушыларға қызықтырмайды.

Маркетингтік ақпараттың бірінші жинау әдісі.

Әдіс	Анықтама	формасы	Маркетингтік мысалдар.	Проблемасы және оның мүмкіншілігі
Сұрау     Бақылау.	Жазбаша және ауызша тұтынушылар-ды өзіңе қарату және оны зерттеу.   Объектінің тәртібін бақылау және оны шын зерттеу.	Анкета жинау және интервью беру.   Далалық және лаборато -риялық бақылау.	Сатып алушылардың талғамын жинау. Фирманың шығарып жатқан товарының сипаттамасы.   Жәрменкеге және көрмеге келіп жатқан адамдардың тәртібін мінез құлқын бақылау.	Ақпараттың қаншалықты шындығын зерттеу.   Көп мөлшердегі шығын көп фактілердің бақылауға мүмкіндігі жоқ. Сұрақтан көрі объективті және нақты бақылау.
Тәжірбие	Әр түрлі факторларды зерттеу және бірыңғай факторларды бақылау жасап тұру керек.	Далалық және лаборато -риялық формасы.	Нарықтық жарнаманы тесттен өткізу, жаңа өнімдерді тесттен өткізу.	Көп мөлшердегі шығын. Әртүрлі факорларды бақылау және зерттеу жағыдайларды бақылау.
Имитациялық бақылау модель-дік әдіс.	Әртүрлі факторларды бақылау жасай алатын және бақылау жасай алмайтын факторларды құрастыру.	Математика -лық және география –лық формасы.	Клиенттердің мінез құлқын болжау және әртүрлі модельдер жасау.	Әртүрлі факторларды оқып білу.

Бақылау сұрақтары:

1. Классификациясының түрі. .

2. Маркетинг ақпаратының түрі..

3. Туризмдегі маркетинг жүйелері.

Дәріс № 5

1. Туристік қызметің нарығындағы маркетингтік зерттеу-