Ткен тәжірибені қайта жаңғырту бұзылысы

Өткен тәжірбиені қайта жаңғырту (репродукция) бұзылысы фиксация және өткенді есте сақтау бұзылысында үнемі көрініс береді. Бірақ мнестикалық үрдістің осы звеносының біріншілік зақымдалуы болуы мүмкін. Церебральды атеросклерозбен ауыратын науқаста өз естеліктерін басқару қабілеті бұзылады; жауапты жағдайда қажеттіні еске түсіре алмайды: есім, атаулы күндерді, нақты атауларды. Белгілі бір уақыт өткеннен кейін, оның қажеті болмаған кезде бұл мәліметтер оңай еске түседі.

Еске түсірудің барлық бұзылыстарын сандық, сапалық және таныстық (көзге таныс) сезімінің бұзылыстарына бөледі.

Еске түсірудің сандық бұзылыстары

Еске түсірудің сандық бұзылыстары гипермнезия және гипомнезия болып бөлінеді.

Гипермнезия, жоғарыда аталып өткендерден басқа маниакальды және гипоманиакальды жағдайлардағы ассоциативті тежеусіздік кезінде бақыланады. Гипомнезия, жалпы (тотальды) және аралшықты (лакунарлы) амнезияларға бөлінеді. Тотальды гипомнезияны әріптері өшкен, оқуға қиын көне кітаппен салыстырады, амнезия- жыртылып тасталған кітап беттері сияқты.

Гипомнезия кезінде Рибо заңына тәуелді дамитын жалпы еске түсірудің жетіспеушілігі байқалады. Гипомнезияның ауыр жағдайында соңғы жылдарда және он жылдықтарда болған жағдайларды еске түсіру мүмкін болмай қалады. Бұл, уақыттың кеш кезеңінен ерте кезеңіне қарай ес ыдырауы үдемелі амнезия деп аталады.

Аурудың зақымдаушы әсеріне ертеде қабылданған жүйелі ғана емес, неғұрлым автоматтандырылған тәжірибе қарсы тұра алады: есту және көру жадысына қарағанда моторлы және эмоциональды жады тұрақтырақ болады. Бұл симптоматика кәрілік ақыл кемдігі, Пик және Альцгеймер ауруларында көрінеді.

Амнезия ішінде антеро және ретрогродты амнезияны бөлеміз. Бас-ми жарақатына дейін бірнеше минут, күн апта ішінде болған (инсульт, эпилепсиялық ұстама, улану және т.б) оқиғалардың естен жоғалуы клиникалық тәжірибеде ретроградты амнезия деп аталады. Бас-ми жарақатынан кейінгі болған оқиғалардың естен жоғалуы антероградты амнезияға тән. Ретроградты немесе ретроантероградты амнезия Корсаков синдромының бір белгісі болып табылады.

Бір кісі мотоциклмен келе жатып, оны қаладан 78 км қашықтықта жүк машинасы қағып кетеді. Бас-ми жарақатынан кейін ол 64 км-ге дейінгі болған жағдайды және жарақаттан кейінгі бірнеше сағатта болған жағдайларды ғана есіне түсіре алды. Жарақаттан кейін мидың функциональды қабілеті өзгерген, сондықтан адам өз-өзіне келіп, сыртқы ортада өзін дұрыс ұстаған жағдайда да ақпарат біраз уақыт аралығында мимен бекітілмеуі мүмкін.

Бірақ естен 14 км жол оқиғасының шығып кетуі, бұл кезең ізі есте мығымдалып үлгермегендігінің дәлелі,сондықтан жарақат әсерінен өшіп қалған.