Бекітілмеген тау-кен қазбаларындағы ашылған таужыныстарының орнықтылығын болжау және бағалау.

Тау-кен қазбаларындағы ашылған кеңістіктегі таужыныстарының орнықтылығы, әдетте, таужыныстарының бекемдігі мен оларда туындаған кернеулердің шамаларын салыстыру арқылы бағаланады.

Көпшілік жағдайларда қазбаның ашылған кеңістігіндегі таужыныстары мына шартта орнықты:

(42)

мұнда: бекітілмеген қазбаның жиектері (контуры) бойынша түсетін

негізгі кернеулер;

қазба маңайындағы сілемдегі таужыныстарының қысымға (бүйірлерінде) немесе созылуға (қазба төбесінде немесе табанында) беріктігі.

Бекітілмеген жазық және көлбеу тау-кен қазбаларындағы ашылған кеңістіктегі таужыныстары мына шарттарда орнықты болады:

Қазбаның төбесінде және табанында:

(43)

Қазбаның бүйірлерінде:

(44)

мұнда: қазбадан жоғары жатқан таужыныстарының орташа көлемдік салмағы, мн/м³;

қазбаның есептік орналасу тереңдігі, м;

қазбаның төбесі мен табанындағы таужыныстарындағы кернеулердің таралу (деконцентрации) коэффициенті;

қазбаның бүйір қабырғаларындарындағы таужыныстарында кернеулердің шоғырлану (концентрации) коэффициенті;

және - таужыныстары үлгілерінің созылуға және сығылуға беріктігінің орташа мәндері, МПа;

қазба маңайындағы сілемдегі таужыныстарының құрылымдық әлсіреу коэффициенті (2.2-кесте)

ұзақ мерзімдік бекемдік коэффициенті; яғни таужыныстарының ұзақ мерзім аралығында түскен жүктемелердің әсерінен беріктігін төмендетуін ескеретін коэффициент;

таужыныстарының беріктігінің сулану әсерінен азаюын ескеретін коэффициент.

мен коэффициентерінің көлдең қимасының пішіндері әртүрлі тау-кен қазбалары үшін болжамды шамалары 2.3-кестеде келтірілген.

Ұзақ мерзімдік бекемдік коэффициентінің шамалары зертханалық жолмен анықталады: бекем және өте бекем таужыныстары үшін бекемдігі орташа таужыныстары үшін

Таужыныстарының тік қазбаларда ашылған кеңістіктегі орнықтылығы мына шарт орындалған жағдайда туындайды:

(45)

мұнда: бұзылмаған сілемдегі таужыныстардағы бүйірлік кернеулер коэффициенті

(46)

мұнда: Пуассон коэффициенті;

2.3 – кесте

Көлденең қималарының пішіндері әртүрлі қазбалар үшін мен коэффициентерінің болжамды жуықталған шамалары

Қазба қимасының пішіні	Қазба енінің биіктігіне қатынасы	К₁	К₂
Дөңгелек	1:1	0,25	2,0
Квадрат	1:1	0,44	1,3
Күмбезді тік бүйірлі	1:1	3:2	0,35	0,32	2,0	3,0
Тік бұрышты және трапеция тәрізді	1:1	2:1	0,64	0,60	2,8	3,2
Аркалы тік бүйірлі	1:1	1,5:1	0,38	0,32	2,0	2,5
Аркалы бүйірлері көлбеу	1:1	1,5:1	0,32	0,28	1,8	2,0

<12 13 141516 17 18 >

Дата добавления: 2016-10-17; просмотров: 1234;