Экалагічныя групы звяроў

Смактуны, як і птушкі, селяцца ў тым або іншым ландшафце. Асяроддзе пражывання наклала моцны адбітак на будову і лад жыцця звяроў. Будова цела і экалогія звяроў фармаваліся пераважна ў сувязі са спосабамі здабычы стравы, характарам руху. Кожны від звяроў займае сваю экалагічную нішу. Гэтая ніша мае пэўныя ўмовы існавання віду – кормнасць і ахоўнасць галоўным чынам. Такія ландшафты, як лес, лугі, палі, азёры і рэкі, маюць даволі розныя ўмовы існавання звяроў. Гэтая разнастайнасць ў працэсе эвалюцыі выклікала прыстасаванне да яе прадстаўнікоў класа смактуноў. Прыстасаванне да ўмоў існавання прывяло да марфалагічных і анатамічных змен у звяроў, узнікнення відавой разнастайнасці.

Усіх звяроў Беларусі ў залежнасці ад таго, якому ландшафту яны аддаюць перавагу, можна падзяліць на 3 групы: лясныя, каляводныя і звяры адкрытых прастораў. Часта бывае так, што адзін і той жа звер сустракаецца ў розных ландшафтах.

Лясныя звяры – найбольш прадстаўнічая экалагічная група. Сярод іх сустракаюцца як буйныя, так і дробныя прадстаўнікі, лазальныя, землярыйныя і капытныя. У харчаванні экалагічнай групы лясных звяроў вельмі важную ролю выконваюць вегетацыйныя часткі дрэў і хмызнякоў, і асабліва іх плады і насенне, якія з'яўляюцца высокакаларыйнай стравай.

Да гэтай групы адносяцца такія віды, як лось, алень, дзік, куніца, барсук, вавёрка, палятуха, заяц–бяляк і іншыя. Такія драпежнікі, як воўк, лісіца і некаторыя іншыя, выкарыстоўваюць як лясныя ландшафты, так і адкрытыя (палі, лугі). У адных яны знаходзяць добрыя ахоўныя ўмовы, у другіх – корм.

Каляводныя звяры маюць наступныя экалагічныя асаблівасці: абцякальную форму цела, канечнасці пакарочаныя, часта з плавальнай перапонкай паміж пальцаў, добра плаваюць, глыбока ныраюць. Да гэтай групы адносяцца бабёр, выдра, андатра, норка, вадзяная палёўка і іншыя.

Звяры адкрытых прастораў прыстасаваліся да жыцця сярод палёў, лугоў, хмызнякоў. Ва умовах Беларусі да гэтай групы адносяцца шматлікія мышападобныя грызуны, заяц–шарак, крапчаты суслік.

У залежнасці ад таго, якія адносіны склаліся ў звяроў з чалавекам, іх падзяляюць на наступныя групы: вельмі моцна сінантропныя (мыш дамавая, пацук шэры, пацук чорны); моцна сінантропныя (рукакрылыя, тхор чорны); сярэдне сінантропныя (крот, вожык, вавёрка, соні, мыш палявая, мыш лясная, мыш жаўтагорлая, мыш-малютка, вадзяная палёўка); слаба сінантропныя (буразубка звычайная, вадзяная кутора, белазубка малая, гарнастай, ласка, норка); вельмі слаба сінантропныя (заяц–бяляк, воўк, рысь, куніца лясная, дзік, лось, алень).

5. Эпідэмічная роля звяроў