Түзу сызықты және жазықты құралдарды тексеру

Түзу сызықты және жазықтықты дәлдегiш сызғыштар және тақталар көмегiмен тексередi. Дәлдегiш сызғыштар (өте дәл) лекалды және кең жұмыс бетiмен болады. Олар әзiрлейдi болды. Лекалды сызғыштармен (50, а сурет) екi әдiстердiң бұйымдарының түзусызықты тексередi: жарық арқылысы (саңылауға ) саңылауы бойынша және iз бойынша. Сызғышты бiрiншi жағдайда тексерiлетiн бұйымға өткiр шеттермен үстiне қояды және сызғышпен және бұйымның аралығында саңылау бойынша сызықтықтан ауытқуларды анықтайды.

Егер сызғыш көзде деңгейде болса, тәжiрибелi көзбен 5-3 мкм ге дейiн саңылау ұстауға болады, онда жақсы жарық көзi орналастырған. Сызғышты екiншi жағдайда тексерiлетiн бет бойынша ұзына бойына бағыттарда өткiр шеттi оған күштi қыса жылжытады. Егер бет тура болса, сызғышынан iзi болады. (50, ә сурет) әр түрлi қиманың кең жұмыс бетi бар сызғыштарымен бұйымдардың сызықтық және жазықтықтықтары тексередi. Тексерудi екi әдiстермен сонымен бiрге хабар мүмкiн; сызықты ауытқулар бойынша және әдiспен (бояу бойынша) өкше.

Сызғышты бiрiншi жағдайда екi бiрдей бiр қалыпты тақталанғандарға жинақтайды, сызғышпен және бұйымның аралығында саңылауды өлшем (23, б сурет) сүңгiлермен өлшейдi. Сызғыштың жұмыс бетiне екiншi жағдайда кiрбiк бояулар келтiредi, содан соң сызғышты өкше бояуларды болып қалған тексерiлетiн бет бойынша байсалды орын алмастырады. Жазықтықтық (23-шi суретті қара) жақтан 25 мм нiң шаршысында өкше және олардың санымен орналастырылуды бiр қалыптылықпен бейнеленедi.

а

ә

б

в

а - лекалды сызғыштар (1— екi жақты қиясымен; 2- үш қырлы; 3-төрт қырлы); ә - 4-тiк төртбұрышты қима кең негiзбен сызғыштар: 5- қоставр қимасы; 6 - көпiр; 7-бұрышты; б- дәлдегiш сызғышпен және сүңгiнi цилиндрлардың бастарының жазықтығын тексеру; в - сынау тақтасы.

23 сурет. Түзу сызықты және жазықтықты тексеру құралдар

Боз майда дәндi шойын әзiрлелетiн (23-в, сурет) сынау тақталары әдiстi бұйымдардың беттерiнiң жазықтықтықтың тексеру үшiн қызмет көрсетедi өкше. Бұйым осы жағдайда тақта бойынша орын алмастырады, бояуды жабулы жiкпен. Тақталар бұрыштармен, тереңдiк өлшеуiштермен сонымен бiрге қалай индикаторлармен, штангенрейсмустердiң бұйымдардың өлшемдерi базасын тексерудiң жанында болғанын қолданады. Сынау тақталары дәлдiктiң үш класстарын шығарылады: 0,I және 2. класының тақталары белгi үшін тек қана 3-шi дәлдiкті қолданады. Тақталар соққылар, сызаттар және ластанулардан жұмыс уақытында сақтап, жұмыстан кейiн, ағаш қалқанмен мұқият ысқылап және сылап бүркеуге керек.