СМЖ-ға процестік амалды ендірудің әдіснамалық негіздері

Кіріс пен шығыстың өзгерістері үшін ресурстар қолданылатын кез-келген қызмет немесе қызметтің кешені процесс ретінде қаралуы мүмкін.

Нәтижелі функциялау үшін ұйымдар көптеген өзара байланыс пен өзара қатынысты процесстерді анықтау және басқару қажет. Жиі бір процесстің шығуы тікелей келесінің шығуын қадағалайды. Жүйелік бірдейлестіру мен қолданылатын ұйым процестерінің менеджменті және әсіресе сондай өзараәрекеттесетін процесстерді «процессті ыңғай» деп санауға болады. Суретте ИСО 9000 стандартында жазылған процессті ыңғай негізінде сапа менеждмент жүйесі келтірілген. Ол шығыс берілгендерді көрсетуші ұйымда қызығушы жақтың байыпты орын ойнайтынын көрсетеді.

Процесті ыңғай 4принципке негізделген. ИСО 9000-2000 жылдың стандартының версиясы өзара байланысқан процесстердің құрамындағы сапа жүйесін жобалауда алгоритмдік ыңғайды болжайтын жүйеге жаңа көзқарасқа ие.

Осыдан кейін әрбір процесс келесідегідей жүйе ретінде қарастырылады:

1. Шығыс және процесстің нәтижесі нақты анықталуы жіне өлшенуі керек;

1. Әрбір процесстің тұтынушылары анықталынады, олардың талаптары бірдейлендіріледі, олардың процесс нәтижесіне қанағаттанарлығы ескеріледі;

2. Кәсіпорынның функциясымен берілген процесстің өзараәрекеттестігі қойылады;

3. Әрбір процесс процессті басқаруда өкілділікпен, құқықпен және міндеттілікпен қойылуы және басқарылуы керек;

4. Процессті жобалау кезінде оның қамтамасыз ету ресурсымен анықталуы керек.

МС ИСО 9000-ды ендіру кезінде процессті ыңғайды жүзеге асыруда сапа менеджментін бизнес процесімен сабақтастыру керек.

Басқаша мағынада процесс түсінігі алгаритмге жақын. Бұл өйткені біздің өмірімізде күннен күнге ақпараттық технология ендіріліп бара жатыр, ал олар басқа тілді білмейді. Одан басқа процессті алгоритм түрінде елестету оның көрнекілігіне артықшылық әкеледі, ол дегеніміз оны іске асыру тез болады.

Процесстер екі топқа бөлінуі мүмкін: негізгі және көмекші.

Бірінші топқа өнімді құру, оның өткізуі мен техникалық қызмет көрсетуінің нәтижесі болып табылатын процесстер кіргізілген. Негізі бұндай процесстерді бизнес процесс деп атайды. Олар бәрінен бұрын бизнес процесстің нәтижесіне төлеуге дайын тұрақты тұтынушыға иелігімен сипатталады (ИСО 9001 стандартының 7 тарауы).

Екінші топты менеджмент процесі мен қамтамасыз ету процесі - сатып алу, метрологиялық және ақпарттық қамтамасыз ету құрайды (ИСО 9001 стандартының 6 және 8 тараулары).

Кілтті пайдалар:

Процесстер басқарылған талапта орындалады;

Процесс нәтижесін алдын ала білуге болады;

Үнемі жақсартуға бағытталу;

5 принцип- басқаруға жүйелі ыңғай.

Бұл принцип алдағымен және сапа жүйесін процесстің өзара байланыс құрамы ретінде түсінуімен тығыз байланысты. Бұл жобалау негізінде жүйе оданда көп тиімді жолмен жетеді. Жүйелі ыңғай сонымен қатар тұрақты жақсарту жүйесін өлшеу мен бағалау арқылы болжайды.

Берілген принцип барлық процесстердің бірыңғай жүйеде өзара сабақтастырумен болжайды. Ол үшін бірінші кәсiпорынның тапсырмасы бар сапасының тұжырымдамасы және оның стратегиялық мақсаттарының есептеу шеңберiн көрсету керек. Оперативті жоспарлау және жоспарларды әр орындаушыға жеткізу механизмін істеп шығару керек. Жоспарлау процессінің ұйымымен кәсіпорын қызметтерінің нәтижесін бағалау проблемасы тығыз байланысты.Ұзақ уақыт бойы бағалау ретінде ең бастысы басшылар, акционерлер және инвесторларға қатысты қаржы саласы қолданды. Бірақ соңғы уақытта клиенттерді қанағаттандыру, процесстің тиімділігі, өзіндік жұмысшылардың қанағаттануы сияқты бағалау критерииі қосылды.

Кілтті пайдалар:

- ресурстарды тиімді пайдалану есебінен шығындарды төмендетеді;

- жүйелі ыңғай есебінен кәсіпорын қызметтерінің үздіксіз жақсарту;

- кәсiпорынның тиiмдiлiгiндегi мүдделi тараптарына сенiмдiлiктiң беруi;

6 принцип- тұрақты жақсарту.

Үздіксіз және тұрақты жақсарту- кәсіпорынның мақсаттарының бірі. Кез келген кәсіпорында ақаулылықтың нақтылы деңгейi болады. Бұл деңгейді төмендету мақсатының қойылымы тұрақты жетілдірулермен жақсартуларға мүмкіндік туғызатын болады.

Әдеттегiдей, бұған ауқымды емес,кiшкентай адымдармен, бірақ тұрақты және бірге жетедi. Процесстерді жүйелі жақсарта олар тұрақты бағаны төмендету мүмкіндігіне, ол пайданы төмендету есебінен емес, өзiндiк құнмен және бағаның аралығында өсiмтал саңылаудың арқасында ие болды.

Бірақ әрбір жақсарту адамнан басталады-оның жетілдіруінен, оның алған білімінен, ойлауынан, жеке сапасынан.

Принцип мысалы, Деминг циклі, Паретто диаграммасы, бақылау картасы сияқты белгілі білімімен және белгілі әдіс және ыңғайларды талап етеді.

Жақсарту процесін ынталандыру үшін олардың мойындауының атмосферасы болуы керек.

Қоршаған орта мен адамдарды үздіксіз жетілдіру бизнес-процесстерді жетілдіру үшін алғышарттар құрады.

3.Жүйелі ыңғай

Менеджментке жүйелі ыңғай: Жүйемен сияқты өзара байланысты процесстердiң анықталу, түсiну және менеджментi ұйымның нәтижелiлiк және тиiмдiлiгiне оның мақсаттарының табысында үлес енгiзедi.

Жүйелі ыңғайды барлық кәсіпорын процессін басқаруға қолдану-бұл төмендегідей бағытталған ұйым қызметін іске асыру:

- ұйымның тап қалған мақсаттарының табыстарын қамтамасыз ететiн анықтау және процесстер жүйесін өңдеу жолымен жүйенiң жiктелуi ;

- берілген мақсаттар оданда тиімді жолмен жету үшін соған қатысты жүйе құру;

- жүйеде процесстер арасындағы өзара тәуелдiлiктiң түсiнуi;

- бағалау және өлшеу арқылы жүйені үздіксіз жақсарту;

-ең бірінші ресурстармен мүмкіндіктерді анықтау, содан кейін әрекетке шешім қабылдау.

Стратегиялық жоспар кәсiпорынға өндiру үшiн тұтынушысы бар толық қолдану керi байланыстар жүйелiк амалда болды және жүйенiң әрбiр құрама бөлiгiнiң жоспарлауын есепке алуы бар сапа бойынша жоспар болуы мүмкiн.