Дәріс. Тарқатқыштар

Тілкемді суықтай илемдегенде немесе кескенде орамдықты тарқату үшін және тазалау мен босаңдату агрегаттарында әртүрлі типтегі тарқатқыштар қолданылады.

Екі цангалы тарқатқыш (Сурет 16.1.) суықтай илемделген тілкемді көлденең кесуге арналған агрегатқа қондырылған; тілкем қалындығы 1,8-6 мм, ені 700-1550 мм, орамдық массасы 45т, орамдықтың сыртқы диаметрі 2700 мм дейін, ішкі диаметрі 750 мм, тілкемді тарқату жылдамдығы 8м/с дейін, керілісі 40 кН дейін.

Орамдықтар тарқатқышқа тасымалдағыштармен беріледі және гидравликалық көтергіш көмегімен тарқатқыш бастиегінің осьі бойымен қондырылады (центрлестіріледі). Бастиектер серіппенің әсерімен сығылған күйде болып, поршень диаметрі 400 мм гидролилиндр жылжымасы қозғалғанда орамдық ішіне ендіріледі. Орамдықтың бастиекке қысылуы диаметрі 360 мм поршень астына жұмыстық сұйықтықты бергенде жүзеге асырылады, осы кезде бастиектің ішкі білігі жылжиды да сыналы беттерімен сегметтерді (цанғаларды) ашып, бастиек диаметрін үлкейтеді.

Тарқатқыш жұмысын басқару сельсин-датчиктердің және шеткі ажыратқыштар көмегімен іске асырылады. Тарқатқыштың жалпы массасы 123т.

Сурет 16.1 - Екі цангалы тарқатқыш

Орамдық көтергіш үстелмен орамдық осьнің тарқатқыш атанағының өсімен сәйкес келгенше көтеріледі де содан кейін тарқатқыш тұрқы солға қарай қозғалып, атанақ орамдық тесігіне кіреді. Орамдықтың атанаққа қысылып ұсталуы атанақтың төрт топсалы сегметтері ашылғанда жүзеге асады. Сегменттердің ашылуы гидравликалық жетекпен жалғасқан ішкі соташықтың жылжуы нәтижесінде іске асырылады.

Консольды тарқатқыш (Сурет 16.2) массасы 15т. орамдықтан ені 500-1000 мм тілкемді тарқатуға арналған. Орамдықтың ішкі диаметрі 500 мм, сыртқыш 1800 мм дейін. Тарқатқыш тілкемді электролиттік тазарту желісінң басында немесе кесу желісінде орналасқан.

Сурет 16.2 - Консольды тарқатқыш.

Орамдықтағы тілкем ұштарын қайырғыштар. Жоғарыда көрсетілгендей, уландырылған тілкемді (қалындығы 2-4 мм) орамдыққа орап, содан кейін суықтай илемдейітін (реверсті немесе үздіксіз) тарқатқышына жібереді. Орамдықты тарқышқышқа (екі конусты немесе консольды) қондырған соң тілкемнің алдыңғы ұшын қайырып тілкемді ары қарай илемдеу үшін орнақ пішінбіліктеріне беру қажет. Тілкемнің ұшын қайыруды арнайы механизмдердің көмегімен жүргізеді. Олардың екі типі бар: электрмагнитті және қырмалаушы.