Фосфор тыңайтқыштары.
Тыңайтқыштар түрінде өсімдікке берілетін үш элементтің ішінде фосфордың орны ерекше. Фосфор өсімдіктің дәніне жиналады., басқалры сабағы, тамыры, жапыраққа жиналады. Фосфор тыңайтқыштары егін өнімін арттырумен қатар түсімнің сапасын жақсартады.(қызылшаның- қанттың, кртоптың - крахмалын арттырады)
Фосфор тыңайтқышын өндіруге шикізат ретінде табиғи фосфоттар - аппатоит және фоффорриттерді қолданады.
Екеуінде де фосфор фосфор қышқыл кальцийCa3(PO4)2 түрінде болдаы. Бұл ерімейтін тұз, демек бұл түрінде тыңайтқыш бола алмайды. Ол үшін әртүрлі технологиялық әдістермен өңдеу керек.
Біз химиялық өндірістердің шикізаты деген тақырыпты өткенде аппатит (нефелин жынысын комплексті түрде пайдалану схемасын қарастырғанбыз. Сонда фтор аппатиттен (Ca5(PO4)F) гипс, фофор қышқылын және тұздарын, фофсор тыңайтқышын алатынын көргенбіз, ал нефелиннен (Na,K2OsіO2хAІ2O3) – сода, поташ, цемент, алюмений сирек элементтер алынады.
Осылай байыту арқылы алынған аппатит концентратында 39-40% дейін P2O5 болады және оны әрі қарай тыңайтқышқа өңдейді. Фосфориттерді негізінен P2O5 көбейтіп, қоспаларды шығарып тастау үшін байтады. Фофридтің ең бай кені Оңтүстік Қазақтанда (Қаратау) және Актөбинскіде.Фосфор қышқылды тұздардың ерігіштіктері олардың қышқылдығы артқан сайын көбейеді.
Орташа тұз Ca3(PO4)2 тек минералдық қышқыларда ғана ериді,CaHPO4 топырақтың құрамындағы қышқылдарға ериді, ал қышқылды тұз Ca(H2PO4)2 суда ериді. Сондықтан фосфор тыңайтқыш өндірістерде фосфорды негізінен осы тұз монокальций фосфаты түрінде Ca(H2PO4)2 ) алуға тырысады.
Дата добавления: 2015-06-17; просмотров: 3018;