Химиялық реакциялардың кинетикалық жіктелуі

Химиялық реакциялар молекулалардың санына және реакциялардың ретіне байланысты жіктеледі.

Бір мезгілде әрекеттесетін молекулалардың санына баланысты реакциялар моно-, би- және үшмолекулалық болып бөлінеді.

Реакцияның реті кинетикалық теңдеу бойынша әрекеттесуші заттардың концентрацияларының дәреже көрсеткіштерінің қосындысымен анықталады. Химиялық реакциялар нөлінші, бірінші, екінші және үшінші ретті болып бөлінеді.

Нөлінші ретті реакцияның жылдамдығы тұрақты болады, яғни = K (const).

Мысалы:

С₆H₁₂O_6(к) → 2C₂H₅OH + 2CO₂

Бұл реакция моно молекулалық және нөлінші ретті болып есептеледі (V = K), себебі химиялық кинетиканың негізгі заңы бойынша қатты заттың концентрациясы өзгермейтіндіктен есепке алынбайды.

C₁₂H₂₂O_11(c) + H₂O → C₆H₁₂O₆ + C₆H₁₂O₆

Реакция бимолекулалық және бірінші ретті, себебі = K[C₁₂H₂₂O₁₁]. Судың концентрациясы өте аз мөлшерде өзгеретін болғандықтан есепке алынбайды.

С₆H₁₂O_6(c) + C₆H₂₂O_6(c) → C₁₂H₂₂O₁₁ + H₂O

реакция би молекулалық және екінші ретті, себебі:

= K [С₆H₁₂O₆] [C₆H₁₂O₆]

Үш молекулалық және үшінші ретті реакцияға мына процесті жатқызуға болады:

2 NO_(г) + О₂(г) → 2NO_2(г)

= K [NO]²[O₂]