Полимерлiк материалдардан құрбырлар және бөлшектер және оларды қолдану

Полимерлiк материалдар қолдану шығын және түстi металлдар азайтып, құбырлардың қызмет мерзiмiн жоғарылатып, олардың қарсы коррозия қорғауы және жылу оқшаулауға шығындарды кiшiрейте бастауға мүмкiндiк бередi. Технологиялық құбырлар үшiн пластмасса құбырларын қолдануының көлемдерi қатты үлкею соңғы жыл орнына металлдық келесi факторлармен шартталған: биiк тоттану төзiмдiлiгiмен; (6...8 есе жеңiлдеу) кiшiрек масса; кiшiсi гидравликалық кедергiмен және, 25...30% үлкенiрек өткiзу қабiлетiнде салдар; өңдеулер және қосулардың оңайлығымен; кiшiрек қиындық және тасымалдаулар және монтаждың өзiндiк құнымен қолданады.

Температураның әсерiмен пластмасса құбырларының көпшiлiгiнiң кемшiлiгi, кiшi-гiрiм қызуға шыдамдылылық және сұламалық және ұзақ тұрақты жүктемелер.

Барлық илемдi массалар мiнез-құлықтарға байланысты температуралардың үлкен күйiнділер (қабаттар) әсем және (реактопласттар) жылу реактивтiге бөледi. Қабаттарға мұндай (жiктеу температурадан жоғары емес) қыздыру және қысым нақтылы күйiнде экструзия, қалыптау, сығу және дәнекерлеудiң әдiстерiнiң бұйымында қайта өңдеуге болатын материалдар әкетедi. Реактопласттарға мұндай қыздыруда оңай тұтқыр ағынды күйге көшетiн және қыздыруды ұзақтықтың үлкеюiмен қатты ермейтiн күйлерге өтетiн және көбiрек босаңсып қайта өңдей алмайтын материалдар әкетедi.

Қолдану құбырлар және құбыржолдардың бөлшектерiн жасау үшiн дәл қазiр ең үлкен iшкi бап, фторопласт полипропилен мұндай ПЭ полиэтилен, поливинилхлорид ПВХ, полипропилен ПП, фторопласт - 4, және шектелген қолдану фаолит және шыныпластиктер реактопласттарды алды (10 кесте).

Құбырлармен салыстырғанда полиэтиленнен құбырлармен және бөлшектермен өте кең таратылған және басқа қабаттардан бөлшектерiмен, олар өйткенi биiк химия табандылықтарымен ие болады және икемдiлiк болуға (30°С дейiн) суыққа төзiмдi.

Биiк қысым алған полиэтилен аласа қысым алған (ПНД) аласа қысымның полиэтиленiмен (ПВД) биiк қысымның полиэтиленiмен деп аталады. ПВД - мықтыдан кем, қаттыдан кем, бiрақ ПНД ға қарағанда икемдiлiгiрек.

Полиэтиленнiң кемшiлiктерi: оттек қатысуымен көмiрсутектер, тотығуға қабiлеттiлiк 70...80^оС-шi температураның жанында ерiгiштiк көпшiлiгiнде, ультракөгiлдiр күн сәулелерiнiң әсерiмен, пайдаланудың жанында қартаюы, (15...20 есе қасында болуға қарағандасы жоғары) сызықты кеңейтудi үлкен коэффициент әсiресе.

Мүмкiн қалыпты қысымдарға байланысты нормалы температураның жанында ПИД және ПВД тен құбырлардың құбыр және бөлшектерi келесi түрлердi: Ж (жеңiл) 0,25 МПа; Ож (орташа жеңiл )-0,4 МПа; О (орташа )-0,6 МПа; А (ауыр ) МПа шығарады.

ПП-(полипропиленнен) құбыр және бөлшектерi арқасында өз жеңiлдiгiнiң технологиялық құбырлары үшiн қолдану барлық көбiрек алады, артық полиэтилен, биiк жылуға шыдамдылыққа және қышқылдар, сiлтiлердiң әсерiне жоғарыланған 100°С химия табандылығы және тұз ерiтiндiсiне сияқты сондай болады.

Полипропилен (164...168"С) балқу күйiп-жанады және сәйкесiнше жiктеудi биiгiрек температураны 130°С дейiн пайдалануды. Максимал температурасы жақсы механикалық қасиеттермен ие болады, пiсiрiп, сығады . полипропиленнiң кемшiлiктерi : ультра күлгiн сәулелердi әсермен жанғыштық, аласа аязға төзiмдiлiк, қартаю . қысымының тұрбасы жылу және тұрақтандырылған полипропиленнiң үздiксiз шүмектiк экструзияның әдiстерiмен әзiрлейдi және сұйық және газ сияқты заттардың бiр жағынан жiберуi үшiн қолданады, соның iшiнде бағандар iшкi бапқа химиялық жолмен азық-түлiк өнiмдерi.

Қысым құбырлары екi түрлер суды ең жоғары жұмыс қысымына байланысты t = 20°С, МПа: Ж (жеңiл) - 0,25 МПа; О (орташа)-0,6 МПа болғанда шығарады, (ПВХ) пластификациялалмаған поливинилхлоридадан құбыр және бөлшектерi технологиялық құбырлар үшiн кең қолданады. Механикалық өңдеуге көп химия орталарына, суға шыдамдылықпен биiк механикалық берiктiкпен, биiк табандылықпен пвх ие болып, оңай ерiксiз көнедi, пiсiрiп жақсы жабысып сығады. Кемшiлiктер пвх: терiс температураға, (6...8 есе қасында болуға қарағанда қуысқа) сызықты кеңейтудi үлкен коэффициенттiң жанында соққыға әлсiз қарсы түрiнгiштiк және дiрiлдеу, аласалау жылуға шыдамдылық, морттық. Құбырлар ПВХ мүмкiн қалыпты су қысымдарына байланысты t = 20^оС болғанда келесi түрлердi шығарады: Ж (жеңiл )-0,25 МПа; Ож (орташа жеңiл бойынша) -0, 4 МПа; О (орташа)-0, 6 МПа; А (ауыр )-1МПа; АА(аса ауыр )-1, 6 МПа.

Фторопласттан қубыр және бөлшектерi- 4 салыстырмалы биiк құн артынан технологиялық құбырлар үшiн шектелген қолдануларды алады. Олар (шыны, фарфор, эмаль, болуға тот баспайтын алтын, платинаны асып түседi) түрлi жемiргiш орталарды әсерге өте биiк химия табандылықтарымен ие болады биiк жылуға шыдамдылықпен айырмашылығы болу суыққа тұрақты, жiктеу оны фторопласттың 415^оС.кемшiлiктерiн температураның жанында бастайды - 4: суық күйдегi температураның жоғарылатуымен өсiп келе жатқан аққыштық; қыздыруда оның өңдеуi және қалыптауды қиындатады ретiнде тұтқыр ағынды күйге көшпейдi. Фторопласттан тұрба және бөлшектерi - 4 келесi жылу өңдеумен сығуды әдiстермен шығарады. Құбыр және бөлшектер қорғал қалған металлдық қабықтармен сонымен бiрге шығарылады. Шыны пластиктен жасалған тұрбалар сұйық және газ сияқты химиялық жолмен агрессивтi заттардың қатардың бiр жағынан жiберуi үшiн қолданады.

Шыныпластиктер эпоксидтық және кремнийорганикалық шайыр байланыстыратын шыны талшықты толтырғыш тұратын пластмассалар болады. Олар өте берiктiкпен және жақсы электрлiк оқшаулау қасиеттермен ие болады. Мұндай құбырлардың негiзгi қосу түрi - кең қоңыш және беттi. Фаолиттен құбыра және өлiммен аяқталулары туралы қышқыл агрессивтiге биiк химия табандылықтарымен ие болады. Бензолға бағандар бұйымның тек қана фаолитовыесiнiң барлығымен қолданылатын (фторопласттан басқа - 4) пластмассалары химиялық жолмен.

Технологиялық құбырлар үшiн құбыр және (толтырғыш -таскендiр аитофилитовты) маркалардың фаолитовты қышқылға массасынан және (толтырғыш - графит) Г жасалған бөлшектер қолдану керек. Бұйымның фаолитовтысi түбегейлi морттықтармен айырмашылығы болады, сондықтан бiр жағынан жiберу, монтажда және пайдалануда оларды соққылардан қоруыштау керек.

11 кесте. Полимер материалдарынан құбырлар және құбыржолдар бөлшектерінің негізгі түрлері