Саяси социологияның субъектісін түсіну

Саяси социологияда саяси субъектілер - саяси қатынастар генераторы және саяси қатынастардың иеленушілері ұғымдарына жіктеледі. Бірінші жағдайда - субъект шешім қабылдайды, оның орындалуын қадағалайды, өзінің қабылдаған шешімдеріне жауапты болады. Екінші жағдайда - бұл негізінде саяси субъектілердің объектісі болып табылатын азамат.

Саяси субъект өз қызметінде әлеуметтік процестердің өзгеруі үшін белгіленген мақсат-міндеттер мен дәлелденген нұсқаулардың бүкіл немесе жекелеген саласын реформалауға мақсатты әсер етеді. Оның негізгі мүддесі әлеуметтік қауымдастықтарды бағындыру, оны саяси сахнадағы күрес үшін ұйымдастыру болып саналады.

Әлеуметтік субъект кең ауқымды мүдделерге (психофизикалық, демографиялық қайта өркендеуден басқа субъектілерді басқаруына қатысуына дейін) ие. Осының барлығы өз жиынтығында оның өмір сүру саласын құрайды. Ол дәлме-дәл белгіленген мақсаттарымен менсінбеуі және жағдайлар мен процестерге талдау жүргізбеуі де мүмкін. Оның негізгі міндеті өз қажеттіліктерін іске асыру болып табылады.

Сонымен әлеуметтік субъект - бейтарап ұғым, саяси субъект - мақсатқа бағытталған ұғым, әлеуметтік субъект өзін-өзі сақтауға, қайта өркендеуге тырысады, саяси субъект - билікке және күш көрсетуге тырысады. Әлеуметтік субъектіде - оның көрсетілмеген, әлеуметтену процесінде кейінірек алынған немесе туылған бойда алынған көптеген мақсаттар болуы мүмкін. Субъектіде мақсаттар және оған қол жеткізу жолдары айқын түрде қойылуы керек. Оның өзі “мүдделер тобына” бірігеді және енеді, ал әлеуметтік субъект қауымдастыққа табиғи жолмен, сондай-ақ, бағытталмаған немесе бақыланбайтын жағдайлар нәтижесінде енеді.