Битумды – қара майлы байланыстырғыш заттар

Байланыстырғыш заттардың қажетті қасиеттерін алу үшін екі немесе бірнеше материалдарды араластырады.

Битумды қара маймен немесе қара майлы материалдармен араластырған кезде минералдық материалдар және органикалық негіздермен белсенді әрекеттесетін, жоғары адгезиялық және жұғу қабілетіне ие, биологиялық және химиялық тұрақтылығы жоғары материал алуға болады.

Тұрақты және біртекті битумды-қара майлы материал алу үшін, материалдағы қара майдың үлесі 25...30% аспауы тиіс. Қара майдың үлесін арттырған кезде тұтқырлығы төмен қара майларды таңдау қажет, яғни қара майдың тұтқырлығы мен жұмсару температурасын арттыратын бос күйіндегі көміртектің мөлшері аз қара май таңдау қажет.

Битумдарды қара май майларымен араластырған кезде, майдың концентрациясы жоғары болса да өте жақсы араласады.

Битумды-қара майлы байланыстырғыштардан кең қолданылатыны – гудраком. Гудраком биологиялық және химиялық тұрақтылығы мен эластикалық және адгезиялық қасиеттері жоғары, біртекті материал. Гудракомды үздіксіз немесе периодты жұмыс істейтін реакторларда битум мен антраценді майларды бірге тотықтыру арқылы алады.

Гудракомды перидоты жұмыс істейтін реакторда өндірудің технологиялық сызбасы 3.3 – суретте көрсетілген.

1 – битум қоймасы, 2 – антисептик қоспа ыдысы, 3 – шикізат насостары, 4 – үлестегіш кран, 5 – алдын-ала араластыру ыдысы, 6 – аккомулятор, 7 – циркуляциялық насос, 8 – түтікшелі пеш, 9 – аралспаны реакторда үлестеу краны, 10 - циркуляциялық насос, 11 – түтікшелі реактор, 12 – сепаратор, 13 – конденсатор, 14 – газды өртеу пеші, 15 – өнім жинау ыдысы, 16 – өнім насосы

3.3 сурет - Гудракомды перидоты жұмыс істейтін реакторда өндірудің технологиялық сызбасы

Қажетті үлесте алынған битум мен антрацен майының сұйық араласпасы ыдысқа құйылып, әрі қарай насостың көмегімен реактор түтікшелеріне беріледі. Тотықтыру аяқталған соң араласпа кеңейткішке, әрі қарай құбырлар арқылы қайта ыдысқа құйылады. Араласпа 240...250⁰С температурада, компрессордан араластырғыш арқылы берілетін ауамен тотықтырылады.

Битум мен антарцен майын бірге тотықтыру арқылы алынатын битумды-қара майлы байланыстырғыштың, жеке тотықтырылған битум мен антрацен майынан алынған байланыстырғыштан құрамы мен термомеханикалық қасиеттері бойынша ерекшеліктері болады. Гудракомның екінші тәсілмен алынған байланыстырғышқа қарағанда термиялық төзімділгі мен атмосфералық тұрақтылығы жоғары болады. Битумды-қара майлы байланыстырғыштың тотығу дәрежесі мен құрамындағы антрацен майының үлесі артқан сайын, байланыстырғыштың термиялық төзімділігі және жоғары эластикалық күйінің температуралық интервалы артады.

Суға қанығуы төмен және антисептикалық қасиеті жоғары байланыстырғышты, мұнай битумы мен қоспаларды (антраценнің екінші фракциясын, сланец шайырын, сланец майын, тас көмір қара майын) сатылы тотықтыру арқылы да алуға болады. Бұл байланыстырғышты – гудрокампек деп атайды.

3.3 кесте – Гудраком мен гудрокампектің техникалық сипаттамалары