PDH иерархиясының плезиохронды сандық технологиясы.

Сандық алғашқы желілерде арна жылдамдығының иерархиясы рұқсат арналардың және магистралды арналардың құрылуының көмегімен қолданылады. PDH технологиясы арналар иерархиясының деңгейін құрайды: абоненттік арна (DS-0) 64кбит/с, Т1/Е1 (DS-1) арналары,Т2/Е2 (DS-2) арналары (жалға сирек берілетіндер) және Т3/Е3 (DS-3) арналары. DS-4 жылдамдығы ITU-T стандарттарында анықталады,бірақ тәжірибеде қолданылмайды.

PDH технологиясы асинхронды болып өңделеді, сондықтан әртүрлі жылдамдықтағы кадрлар арнайы синхронизация биттерімен бөлінеді. Мұнда осы технологияның негізгі жетіспейтін арнаның себебі бір жылдамдығы төмен абоненттік арнаның мәліметтеріне рұқсат алу үшін жылдамдығы үлкен арналарға толық демультиплексиациялау жасау қажет, мысалы Е3, сосын қайтадан 480 абоненттік арнаны Е3 арнаға мультиплексиациялауды орындау. Сонымен қатар PDH технологиясы арнаның немесе порттың қарсылығына алғашқы желінің автоматты реакциясын қамтамасыз етпейді.

SONET/SDN желісі

SONET/SDN технологиясы талшықты-оптикалық кабельдердің қолдануына хабардар болады. Бұл технология сонымен қатар екі нұсқадан тұрады - солтүстік американдық (SONET) және европалық-халықаралық (SDN), бірақ осы жағдайда олар үйлесімді болып табылады.

SONET/SDN технологиясы PDH арнасының жылдамдық иерархиясын 10Гбит/с дейін жалғастырады. Технология арналар арасында және желі құрылғыларында толық синхронизациялауға негізделген, барлық желі үшін синхронизацияланған импульстердің таратылуы орталық пункттің бар болуын қамтамасыз етеді.

SONET/SDN желісі өз кадрларының шығындар есебінен қоса салынған тұрақсыздықтарға және мультиплексорлардың мәліметтерді реконфигурирлеу жолымен орындау қабілетіне ие болады. Тұрақсыз конфигурацияның негізі екі талшықты оптикалық сақиналы конфигурация болып табылады.

SONET/SDN ішкі протоколдары мониторингті және алғашқы желі басқарылуымен, соның ішінде желі абоненттерінің арасындағы тұрақты байланыстардың құрылуының жойылуын қамтамасыз етеді.

SONET/SDN алғашқы желілері телекоммуникациялық желінің көпшілігі үшін негіз болып табылады: телефондық, компьютерлік, телекстік.

Switched 56 коммутацияланған сандық арналардың қызметі.

Switched 56 - бұл өтетін технология,Т1/Е1 4 желілік сандық абоненттік аяқталудың пайдаланушыға беруде негізі салынған,бірақ 56Кбит/с жылдамдықпен.Осындай желілердің коммутаторлары сандық коммутацияның қолдануымен жұмыс жасайды. Switched 56 технологиясы 56Кбит/с жылдамдықпен локальді желілердің және компьютерлердің қосылуын қамсыздандырады.

X.25 желісі

X.25 желісі бүгінгі корпоративтік желілерді құру үшін қолданылатын коммутация пакеттерімен ең көп таралған желілері болып табылады.Осындай жағдайдың негізгі себебі X.25 желісі ұзақ уақыт даярлық желілерінің коэффицент кепілдіктері берілген коммерциялық типтегі коммутациялық пакеттермен бірге жалғыз қолайлы желі болады.Internet желісінің де бар болуының ұзақ тарихы бар,бірақ коммерциялық желі сияқты ол жақын арада эксплутациялана бастады,сондықтан корпоративтік пайдаланушлар үшін таңдау болған жоқ. Одан басқа, X.25 желісі қосылудың құрылуындағы протоколдар арқасында сенімсіз сызықтарда жақсы жұмыс жасайды және қатенің түзетілуі екі деңгейде жүргізіледі - арналық және желілік. X.25 желісінің технологиясы басқа технологиядан айыратын бірнеше маңызды белгілерден тұрады:

- желі құрылымындағы арнайы PAD (Packet Assembler Disassembler) құрастыруының бар болуы бірнеше жылдамдығы төмен ағындар байтын алфавитті-сандық терминалдардан пакеттер құрастыру операциясын орындауға арналған, пакеттер желі арқылы беріліп компьютерге өңдеуге жіберіледі. Бұл құрылғы сонымен қатар орыс тілді “құрастырылып – ажыратылатын”, СРП атты болады.

- протоколдардың үшдеңгейлі стекасы арналық және желілік деңгейдегі протоколдардың қосылуының құрылуымен, мәліметтер ағындарының басқаруымен және қателердің түзетілуімен болады.

- транспорттық протоколдардың барлық желі тораптарында біркелкі стектерге хабардар болу - желі деңгейі тек бір ғана арналық деңгейдегі протоколмен жұмысқа есептелген және IP протоколымен ұқсас әртекті желілерді біріктіре алмайды.

X.25 желісі әртүрлі географиялық нүктелерде орналасқан және өте жылдам белгіленген арналарының қосылуларымен коммутация пакетінің орталығы (КПО) (SWITCHES S) деп аталатын коммутаторларынан тұрады. Белгіленген арналар сандық та аналогтықта бола алады.

Асинхронды бастау-тоқтау терминалдары желіге PAD құрылғысы арқылы іске қосылады. Олар енгізілген немесе жойылған болуы мүмкін. Жойылған PAD өзімен бірге коммутаторға белгіленген арна байланысы X.25 арқылы қосылған кішігірім автономды құрылғыны ұсынады.

X.3 стандартымен анықталған PAD функциясының негіздеріне жатады:

- асинхронды терминалдардан алынған пакеттерге символдардың құрастыруы;

- пакеттердегі мәліметтерді тәртіппен сұрыптау және асинхрондық терминалдарға мәлімет шығару;

- қосылулардың құрылуының процедураларын басқару және керек компьютермен X.25 желісі бойынша айыру;

- старт-стопты сигналдарға қосылған символдардың берілуі және асинхронды терминалдардың талабымен дәлдікке тексеру биттері;

- сәйкес шарттардың барысында пакеттің жылжуы,пакеттің толтырылуы сияқты күту уақытының өтуі және т.б.

Компьютерлер және жергілікті желілер әдетте X.25 желісіне X.25 адаптер арқылы немесе X.25 протоколдарын өзінің интерфейсінде бар маршрутизатормен іске қосылады. PAD құрылғыларын басқару үшін желіде желі торабының көмегімен басқара алатын және желі бойынша PAD конфигуриленіп жойылған X.29 протоколы бар. Мәліметтердің берілуінің қажеттілігінде компьютердің X.25 желісіне қосылғанда PAD қызметін пайдаланбайды,желіге виртуалды арналарды өзінше қондырады және X.25 пакеттерінде мәліметтерді береді.

Frame Relay желісі

Frame Relay желісі X.25 желісімен салыстырғанда біршама оңайлатылған негізінде жұмыс жасайды, LAP-F протоколына тек қана арналық деңгейдегі протоколдармен кадрлардың берілу технологиясымен коммутаторлар арқылы берілетін кадрлар өзгертулерге душар болмайды, сол үшін технология өз атауын алды.

TDM технологиясы

Телефон станцияларындағы көптеген абоненттердің сандық селдері бір бірін байланыстыратын әртүрлі сыйымдылық арналарымен мультиплексерленеді. Басқа арна соңында демультиплексирлену шығарылады арнадан керекті сел бөлісі.

Мультиплексерлену және демультиплексирлену бір уақытта екі жақтың соңында шығарылады, себебі телефондық байланыс екі жақты. Мультиплексерлену уақыттың бөлінуінің көмегімен жүзеге асады (TDM-Time Division Multiplexing). Магистралдық арнада мәлімет үзіліссіз кадрлардың жүйелілік түрінде ұйымдастырылған. Әрбір абоненттік арнаға әрбір кадрда тайм - слот апарылады - бұл уақыт аралығында осы

арнаның мәліметтері беріледі. Арна мәліметтерінен басқа кадрда қызметтік мәлімет болады,ол синхронизациялауға және жүйелік сигнал беруге қажет.

АТМ тораптары

Гетерогендік – кез келген үлкен желінің ажырамас сапасы және әр текті компоненттердің келісуіне жүйелік интеграторлар мен администраторлар өзінің уақытының көп бөлігін шығындайды. Асинхронды тәртіп тапсыру технологиясы (Asynchronous Transfer Mode,ATM) ISDN (Broadband – ISDN,B-ISDN) кең жолақты желісі деп аталатын қызметтердің интеграциясы мен желінің жаңа ұрпағына арналған біріңғай сияқты әмбебап транспортқа өңделген.

АТМ мен қамтамасыз етілетін біркелкілік бір транспорттық технология қамтамасыз ете алатын бірнеше саналған төмендегі мүмкіндіктерден түзелетін болады:

1) Кешігуге сезімтал бір транспорттық жүйенің шегіндегі компьютерлік мультимедиялық (дауыс,видео) трафикті өткізуге, сонымен қатар әрбір трафиктің түріне оның қажеттілігіне сай сапалы қызмет етіледі.

2) Мәліметті өткізу жылдамдығының иерархиясын секундтеріне 10даған мб-н бірнеше мб-ге дейін өткізгіш кепілділігі бар қабілеті мен жауапкершілікті қосымшалар үшін.

3) Жергілікті және глобальді желілерге арналған жалпы транспорттық протоколдар.

4) Инфраструктурасы бар физикалық арналардың немесе физикалық протоколдарды сақтау: Т1/Е1, Т3/Е3,

SDH STM-n, FDDІ.

5) Жергілікті және глобальді желілердің мұраланған протоколдармен өзара әрекеттестігі: IP, SNA, Ethwrnet ISDN.

АТМ технологиясы өзіне жақын екі технологияны бірлестіреді - пакеттердің коммутациялары және арналардың коммутациялары.

Біріншісінен ол жөнелтілген пакеттер түріндегі мәліметтерді өткізуді қаруға алды, ал екіншісінен кішігірім өлшем пакеттерін қолдануды алады, нәтижесінде желідегі кешігулер өте анық болады. Техника көмегімен виртуалды арналардың, параметрлердің алдын ала тапсырысының қызмет ету арнасының сапалары және виртуалды арналардың әртүрлі сападағы қызмет етуі дискриминациясыз бір желінің әртүрлі типтегі трафикке берілуінің жетуіне сәтті болады. Бірақ ISDN желісі бір желі ішіндегі әртүрлі типтегі трафиктерді тапсыруы үшін өңделді, дауыс графигі өңдеушілер үшін айқын болады. АТМ технологиясы басынан бастап қызмет етуге қабілетті олардың талаптарымен сәйкес барлық типтегі трафиктердің технологиясы сияқты өңделді.

АТМ стандарттарының өңдеуін АТМ Forum атындағы ұйымдастыру тобы IEEE қамқорлығы астындағы арнайы комитеті, сонымен қатар ITU-T және ANSI комитеттері жүзеге асырады.

АТМ технологиясын кең таратуға дейін мамандардың бағалауымен тағы 5-10 жылға өтуі тиіс. Мұндай болжау қабылданған стандарттың толық терім жоқ болумен ғана емес, сонымен қатар қалағандай жақсы болса да өзінің міндеттерін орындайтын қымбат жабдықтаудың жылдам ауыстыруда анықталғандылығымен сонымен қатар стандарттау облысында АТМ мен сезіну желілерінің өзара әрекеттестігін компьютерлік сияқты, сондай-ақ телефондық сияқты етіп істеу керек.