Лекция 16 4 страница

Модемдердің сонымен қатар дауыстық модем, факс-модем және ADSL-модем деген түрлері бар. Дауыстық модемдер дауыстық хабарламаларды (голосовые сообщения) жіберуге мүмкіндік береді және автожауапберуші қызметін атқара алады. Факс-модемдер факс-машинаға немесе өзі секілді факс-модемдерге факстарды жөнелтіп, қабылдай алады. Соңғы кездері ADSL-модемдер қолданысқа еніп келеді. Еліміздегі танымал Megaline қызметін пайдалану үшін осындай модемдердің болуы қажет. ADSL-модемдерді пайдаланып интернетке шығу үшін телефон желісінің өзі болса жеткілікті («сегіздіктің» қажеті жоқ). Бұл модемдер компьютерді интернетпен үздіксіз байланыстырып тұрады және бұрынғы модемдер секілді арасында «қосылып» тұрудың қажеті жоқ. ADSL-модемдердің ақпаратты өткізу жылдамдығы өте жоғары (қабылдау 8 Мбит/с, жөнелту 1 Мбит/с-ке дейін).

Лекция 6.Қоректену блогын жөндеу.

ДК – де автономды қоректену блогы болмады. Ол батарея немесе аккумлятордың көмегімен қоректенеді. Дк разеткаға қосылғанда жұмыс істей бастайды. Дк – ді 120 Вольт немесе 220 – 204 Вольт болатын ток көзіне тікелей қосуға болмайды. ДК – гі микросхемалар үшін 3,5 – 5 Вольт, ал дискілік құрылғы двигательдері үшін 12 Вольт тұрақты ток көзі қажет. Дк үшін тек тұрақты кернеу пайдаланылады. Ал разеткадағы кернеу айнымалы болғандықтан қоректену блогын пайдалану қажет. Қоректену блогыныі 2 типі бар:

1. Сызықтық қоректену блогы

2. Импульсті қоректену блогы

Көпшілік жағдайда Дк импульсті қоректену блогының негізінде жұмыс істейді. Сызықтық қоректену блогында электр желілерінің жиілігі бойынша жұмыс істейтін трансформаторлар қолданылады. Мұнда қоректену блоктарының өлшемдері үлкен салмағы ауыр болғандықтан кернеу өзгерісінің әсері көп болады. Мұндай қоректену блогтары көп уақыттан бері мониторларды, модемдерде, аудиоколонкаларда және стринерлерде қолданылады. Қоректену блогтары көп жылу бөлетіндіктерінен оларды сыртқы жылуларды сақтаййтын корпустары болады. Импульсті қоректену блоктарында элетр кернеуі импульсті түрде беріліп тұратындықтан олардың жұмыс істеу принципі қарапайым болады. Қоректену блогы қара қорапшаның ішінде орналасқан және оны ашуға болмайды. Себебі, оның ішінде көлемі 1000 мкФ тұратын конденсатор орналасқан. Конденсатор көлемі жағынан электрді сақтайтын көлемі ретінде беріледі. Қоректену блогының бір жағында сөндіргіш орналасқан. Ал екінші жағында разъемды сымдар орналасады. R8 және R9 арқылы белгіленген екі үлкен разъем аналық тақшаға жалғанады. Егер екі разъемның орын алмасып кететін болса, тақша күйіп кетеді. Қоректену блогында molex атаулы 2 – ден 4 – ке дейін разъемдары бар қатты дискіде дисководтарға, ленталық жинақтауыштарға жалғанатын және Beg разъемы дисководқа жағанады. Аналық тақшағы R8 сым арқылы, R9 алты сым арқылы жалғануы кере. Қоректену блогынан шығатын сары, көк, қызыл түсті сымдар болады. R8 және R9 разъемдарының қосылу реті өзгермеуі керек. Корпустың ішіндегі разъемдар өзара және плата арқылы жалғасулары қажет. Олар тұықталып қалмауы керек. Қоректену блогын алмастыру тәсілі мынадай этап бойынша жүргізіледі:

1. ДК – дің артындағы 4 винті бар қоректену блогы корпус қабырғасына ұстатылып қойылған. Сол винттерді ашу қажет.

2. Қоректену блогының разъемдерін құрылғыдан ажырату қажет. Ажырату кезінде R8 және R9 разъемдарының қосылған жерлерін мұқият қарап алу қажет.

3. Қоректену блогын жоғары көтеріп корпустан алу керек.

4. Қоректену блогының жаңасын кері тәртіппен салу қажет.

5. ДК – ге қажетті платаларды қалдырып, онан кейін диагностикалық бағдарлама бойынша тесеру жүргізу қажет.

Лекция 9. ЭЕМ жады. ЭЕМ ішкі жадын ұйымдастыру : жедел, аса жедел, тұрақты аралық, кэш жады

Оперативиі есте сақтау құрылғысы немесе ЭЕМ–нің жедел жады (RAM) және де тұрақтау құрылғысы (ROM) компьютердің ішкі жадын құрайды, осы екеуімен процессор жұмыс кезінде мәлімет алмасып отырады.

Өңделуге тиісті кез келген мәлімет алдымен компьютердің сыртқы жадынан (магниттік дискілерден) жедел жадына көшіріледі.

Компьютердің жедел жадында осы мезетте дереу өңделуге тиіс мәліметтер мен бағдарламалар ғана сақталады. Информация керек кезінде магниттік дискіден жедел жадқа көшіріліп, өңделген соң олар қайта сыртқы жадқа жазылып қойылады. Жедел жадта информация тек жұмыс сеансы кезінде сақталып, ондағы мәлімет ЭЕМ өшірілгенде немесе электр торабында ақау болып, ток сөнген шақтарда ізсіз жоғалады. Осыған байланысты әрбір адам өзіне ұзақ уақыт керек брлатын информацияны жоғалтып үшін оқтын – оқтын магниттік дискіге жазып отыруы керек.

Компьютердің жедел жадының көлемі өскен сайын оның есептеу жылдамдығы да артады. Информация көлемін өлшеуде сегіз биттен (бір мен нөл тізбегі) тұратын байт бірлігі қолданылатыны белгілі. Осы өлшем бірлігі арқылы жедел жадтағы не магниттік дискеттегі сақталатын информация 360 кб, 720 кб нмесе 1,2 Мб болып жазылуы мүмкін. Мұнда 1 кб (1 килобайт) = 1024 кб, ал винчестер деп аталып жүрген қатты дискіде 500 Мб (1 Гигабайт) және лдан да көлемді информация жазылып сақталады.

Әдетте IBM PC XT (бұрынғы модель) компьютерлерінің жедел жадының көлемі 640 кб, IBM PC AT үшін – 1 Мб – тан жағары, ал олардың жоғарға модельдері 1 – ден 8 Мб – қа дейін, бірақ оның көлемі 16, 32 мб не онда да жоғары бола береді – жедел жадтың көлемін оның негізгі платасына микросхема қоса отырып үлкейтуге болады.

Компьютердің жедел жадынан өзгеше оның тұрақты жады бар, ол өзгертілмейтін мәліметті сақтайды, ешкім оны өшіріп қайта жаза алмайды, ол мәліметті тек оқуға болады. Әдетте тұрақты жадтың көлемі шағын 32 – 64 Кб шамасында. Тұрақты жадқа керекті бағдарламалар оны шығаратын заводта жазылады, олар көбінесе компьютерді тоққа жалғаған кезде оны тексеріп іске қосу үшін қажет.

Компьютерлердің көлемі 1 Мб болып келетін жедел жады екі бөлімнен тұрады – алғашқы 640 кб қолданылатын бағдарламалар мен операциялық жүйе үшін, ал қалған мөлшері төмендегідей мақсаттарға қолданылады:

- операциялық жүйенің компьютердің жұмысқа жарайтынын тексеретін және төменгі деңгейдегі қарапайым енгізу – шығару жұмыстарын атқаратын бөлігі;

- экранға бейнелер шығару үшін;

- компьютердің қосымша құрылығыларымен бірге келетін операциялық жүйелердің кеңейтілген бөліктері.

Жедел жадтың көлемін көрсеткенде, оның бірінші бөлігі туралы айтылады, ал ол кейбір бағдарламаларды орындауға жеткіліксіз болып қалады. Міне, осындай сәттерде компьютердің жедел жадының кеңейтілген бөлігі (extended) мен қосымшасы (expanded) пайдаланылады.

INTEL фирмасының 80286, 80386 SX және 80486 SX сияқты процессорлары 16 Мб жедел жад көлемімен, 80386 және 80486 процессолар – 4 Гб көлеммен жұмыс істей алады. Бірақ операциялық жүйе үлкен көлемді жадты толық пайдалана алмайды. Қосымша жад көлемін толық пайдалану үшін арнаулы бағдарламалар – драйверлер жасалып, олар процессордың жедел жадындағы информацияны сақтайтын, әрі толық пайдаланатын режимге көшуді қатамасыз ете алады.

Процессордың өте жылдам істейтін тағы бір шағын көлемді жады бар, оны кэш – жад (Cash) деп атайды. Ол жедел жад пен процессор арнасында дәнекерлік рөл атқарып, жалпы жұмыс өнімділігін арттыру қызметін атқарады.

Лекция 10. ЭЕМ жады. Сыртқы жадыны ұйымдастыру: иілгіш, қатты магниттік жады. Магниттік және оптикалық компакт дискілер, флешкілер.

Шығарылатын ақпарат жинақтаушылар физикалық және техникалық- пайдалану сипаттамасы әртүрлі әрекет принципті зерделік- сақтаушы құрылғылар гаммасы болып табылады. Ақпарат жинақтаушылардың сақтау қалпына келтіру қасиетті олардың негізгі қасиеті және қызметті болып табылады. Жұмыс істеу принциптеріне, техникалық-пайдалану, физикалық, бағдарламалық (бағдарламалық) және басқа да сипаттамаларына байланысты зерделік-сақтаушы құрылғылар әр түрге және категорияларға бөлінеді. Мысалы, жұмыс істеу принциптері бойынша қондырылғылар төмендегі түрлерге бөлінеді: электронды, магнитті, оптикалық және аралас-магнитті-оптикалық. Қондырғылардың әр тұрпаты сандық ақпараттарды сақтау, қалпына келтіру жазудың тиісті техноллгиясы негізінде жасалған. Сондықтан ақпарат иесінің түріне техникалық атқаруына байланысты қондырғылар: электрондық, дискілік және ленталық болып бөлінеді. Қатаң магнитті дискідегі жинақтаушылар- магнитті дискілі жинақтаушыларға ерекше көңіл бөлейік.

Магнитті зерделік-сақтаушы құрылғылардың жұмыс принципі ақпараттарды материалдық магниттік қасиеттерін пайдаланып сақтау тәсілдеріне негізделген. Әдетте, магниттік зерделік-сақтаушы құрылғылар оқу (жазу) құрылғысынан және тікелей жазылатын және ақпараттар саналатын магнитті ақпарат иесіне физикалық-техникалық сипаттамасына т.б. байланысты түрлерге бөлінеді. Жиі кездесетіні: дискілік және ленталық қондырғылар МЗСҚ-дың жалпы технологиясы өзгерлемелі магниттелу аймағы ретінде кодталған ақпаратты есептеу және ақпарат иесі телімін өзгерлемелі магнит өрісімен магниттеуден тұрады. Әдетте, дискілі ақпарат иесі дискі типтес айналмалы ақпарат иесінің бойында орналасқан шоғырланған өрістер бойымен магниттеледі. Жазу санды кодта жүргізіледі. Магниттелу оқу головкасының көмегімен өзгерлемелі магнит өрісі есебінен жүреді. Оқу головкасы обмоткаларына өзгерлемелі берілетін екі немесе одан көп магнитті контур болып табылады. Кернеудің полярлығының өзгеруі магнит өрісінің магнит индикуляциясы сызықтарының бағытының өзгеруіне тудырады және ақпарат иесі магниттелгенде ақпарат битінің шамасының 1-ден 0-ге немесе 0-ден 1-ге ауысқанын білдіреді.

Дискілік қондырғыларда икемді (Floppy Disk) және қатаң (Hard Disk) жинақтаушыларға және ақпарат иесіне бөледі.Магнитті дискілі қондырғылардың негізгі қасиеті ақпараттарды физикалық және логикалық сандық кодтауды пайдалану арқылы ақпарат иесінің шоғырланған жазу болып табылады. Дамыған дискілі ақпарат иесі оқу барысында айналып тұратындықтан бүкіл шоғырланған жолшыларға қызмет көрсету қамтамасыз етіледі, оқу және жазу ақпарат иесі радиусы бойымен бір жолшадан екінші жолшаға жайғасатын оқу-жазудың магниттік головкасының көмегімен жүзеге асырылады. Әдеттегідей, дискілі қондырғылар инверсиясы нөлге қайтып келмеу тәсілі деп аталатын жазу тәсілін пайдаланады (Not Retusn Zero-NRZ). NRZ тәсілімен жазу магнитті головкалар жүрекшелерінің магниттелу полярлығының керісінше өзгеруін және тиісінше ақпарат иесі учаскелерінің шоғырланған жолшалар бойымен уақыт өтуіне және ақпарат иесінің шеңбер бойымен қозғалуына сәйкес ауысып магниттелуін тудыратын оқу-жазу головкаларының обмоткаларында магниттелу тоғынын бағытының өзгеруімен жүзеге асырылады. Бұл жерде магнит ағынының оң бағыттан сол бағытқа немесе керісінше өзгеруі маңызды емес, маңыздысы полярлығының өзгеру фактілі ғана.

Әдетте ақпарат жазу үшін ақпаратты кодтаудың әртүрлі тәсілдері қолданылады, бірақ олардың бәрі ақпарат көзі ретінде ақпарат иесінің кішкене магниттелген нүктелерінің магнитті индуалы сызығының бағытын емес, магнит индукциясы бағытының ақпарат иесіндегі шоғырланған жолша бойымен уақыт өткен сайын қозғалу кезінде бағытының өзгеруін пайдаланады. Бұндай принцип бит ағынының қатаң синхрондығын талап етеді, бұған кодтау тәсілі арқылы қол жеткізіледі. Ақпараттарды кодтау тәсілдері ағын бағытының өзгеруіне әсер етпейді,тек олардың уақыт бойынша таралуының бірінен соң бірі болуын тапсыратын (ақпарат ағынын синхрондылау тәсілі).

Қатаң дискілер (винчестерлер) физикалық құрылғысы.

Қатаң дискідегі жинақтаушылар бір қорапта ақпарат иесін (иелерін) және оқу-жазу құрылғысын, сонымен қатар, көбіне қатаң дискінің бақылаушысы болып аталатын интерфейсті бөлікті біріктіреді. Қатаң дискінің типтес конструкциясы ішінде бір шпиндельге кигізілген бір немесе одан көп дискілі ақпарат иесі және оқу-жазу головкісінің блогі бар бір құрылғы түрінде жасалған камера болып табылады. Әдетте, ақпарат иесі камерасы мен головкалардың қасында головкаларды, дискілерді басқару схемалары және интерфейсті бөлік және бақылаушы орналасады. Құрылғының интерфейсті картасында дискілі құрылғының интерфейсі орналасады, ал бақылаушы өзінің интерфейсімен құрылғының өзінде орналасады. Жинақтаушының схемасы интерфейсті адаптермен шлейфтер жинағының көмегімен жалғанады.

Ақпарат бүкіл ақпарат иесіне бірдей бөлінген шоғырланған жолшаларға салынады. Егер ақпарат иесінің саны бір дискідегіден көп болса, онда бірінің астында бірі орналасқан барлық жолшалар цилиндр деп аталады. Оқу-жазу операциялары цилиндрдегі барлық жолшалардың үстінде бірдей жүргізіледі, бұдан кейін головкааалар нөлге ауысады.

Герметикалық камера ақпарат иесін тек шаңның механикалық бөлшектерінен ғана емес, электромагниттік өрістен де сақтайды. Айта кету керек, камера абсолютті герметикалы емес, өйткені қоршаған атмосферамен камераның ішкі және сыртқы қысымын теңестіретін арнайы фильтрдің (сүзгі) көмегімен жалғанады. Камераның ішіндегі ауа шаңнан барынша тазартылған, өйткені кішкене бөлшектер дискідегі магнитті жамылғының бүлінуіне, құрылғының жұмыс істеу қабілеттілігінің және ақпаратардың жоғалуына әкеліп соқтыруы мүмкін.

Дискілер үнемі айналып тұрады, ал ақпарат иесінің айналу жылдамдығы айтарлықтай жоғары (минутына 4500-ден 10000 айналымға дейін), бұл оқу-жазудың жоғоры жылдамдығын қамтамасыз етеді. Ақпарат иесі диаметрінің мөлшері бойынша 5.25, 3.14, 2.3 дюймдік дискілер басқа дискілерге қарағанда жиірек шығарылады.

Ақпарат иесі диаметріне форм-факторлардан басқа ешқандай шектеу жасалмайды, сондықтан оны жасаушылар өз ойынша жасайды.

Қазіргі кезде оқу-жазу головкалары позициялануы үшін көбінесе позициялау механизмдерінің адымдық және сызықтық двигательдері және головкалардың толығымен жылжу механизмдері пайдаланылады.

Адымдық механизм және двигательді жүйелерде головкалар жолшалардың арасындағы қашықтыққа сәйкес белгілі бір өлшемге жылжиды. Адымдардың дискіреттілігі адымдық двигательдің сипаттамасына немесе дискілерде магнитті немесе оптикалы түрде болатын серво белгілерге байланысты магнитті белгілерде санау үшін қосымша серво- головка, ал оптикалық белгілерді санау үшін арнайы оптикалық пайдаланылады.

Сызықты приводты жүйелерде головкалар электромагнитпен қозғалады, ал қажетті қалыпты анықтау үшін ақпарат иесі дайындалған кезде оған жазылатын және головкалар позицияланғанда саналатын арнайы сервисті пайдаланылады. Көптеген құрылғыларда серво-сигналдар үшін тегіс жазықтық және арнайы головка немесе оптикалы датчик пайдаланылады. Серво-ақпараттарды ұйымдастырудың бұндай тәсілі серво- сигналдарды айырып жазу деп аталады. Егер серво-сигналдар ақпараттар жазылған жолшаларға жазылса және оларға арнайы серво-сектор бөлінсе, ал оқу ақпараттарды оқу головкаларымен оқылса, онда мұндай механизм серво- сигналдарды қосымша жазу деп аталады. Айырып жазу анағұрлым жоғары жылдамдықты қамтамасыз етеді, ал қосымша жазу құрығының сыйымдылығын арттырады.

Сызықты приводтар адымдықтарға қарағанда головкаларда айтарлықтай тез жылжытады, сонымен қатар олар серво жолшалардың шеңбер ортасын қадағалауға мүмкіндік бере отырып, жолшалар ішінде кішкене радиалды жылжу жасауға мүмкіндік тудырады. Бұнымен головкалардың әрбір жолшадағыны есептеуге жақсы қалпына қол жеткізіледі, бұл есептелетін ақпараттардың растығын айтарлықтай жоғарлатады және коррекциялау процедураларына жұмсалатын уақытша шығындардың қажеттілігін шығындардың қажеттілігін жояды. Сызықты приводты барлықты құрылғыларда әдетте, құрылғыны сөндіргенде оқу-жазу головкаларын парковкалаудың автоматты механизмі бар.

Головкаларды паковкалау деп олардың қауіпсіз қалыпқа жылжу процесін айтады. Бұл головкалардың дискінің головкалар жататын аумағындағы порковкалану қалпы. Әдетте, ол жерде серво-ақпараттардан басқа ешқандай ақпараттар жазылмайды, бұл арнайы «отыру зонасы» (Landing Zone). Головканың приводын осы қалыпта ұстап қалу үшін қатаң дискілердің көпшілігінде кішкене тұрақты магнит пайдаланылады, головкалар’’ парковкалану қалпын” қабылдаған кезде бұл магнит корпуспен жанасып, головканың позиционерін қажетсіз тербелістерден сақтайды. Жинақтаушыны қосқан сызықты двигательдің басқару схемасы головканы позициялайтын двигательге күшті тоқ импульсін жіберіп, фиксаторды “жұлып алады“. Кейбір жинақтаушыларда фиксациялаудың басқа да мысалы, дискілер айналғанда пайда болатын ауа ағынына негізделген түрлері пайдаланылады.

Ақпарат иесінің бетін головкалармен зақымдау қаупі болмағандықтан жинақтаушыны нашар физикалық жағдайларда (діріл, соғу) тасымалдауға болады. Қазіргі кезде барлық қондырғыларда жинақтаушылардың головкаларын парковкалау бақылаушылардың ішкі схемаларымен автоматтан емес, қосымша ешқандай бағдарламалық операцияларды қажет етпейді.

Жұмыс кезінде жинақтаушының барлық механикалық бөлшектері жұлудың әсерінен кеңейеді және жолшалардың, шпиндельдің осьтерінің және оқу-жазу головкаларының позиционермен ара қашықтығы өзгереді.

Жалпы алғанда бұл жинақтаушының жұмысына ешқандай әсер етпейді, өйткені тұрақтандыру үшін кері байланыс пайдаланылады, алайда кейбір модельдер головкалардың приводының рекалибровкасын жасайды.

Қазіргі қатаң магнитті дискілердегі жинақтаушылардың электроникасының платасы қазіргі компьютерлерге тән жеке процессоры, зерделік-сақтаушы, кіріс-шығыс құрылғылары және басқа отрибуттары бар шағын компьютер болып табылады.Платада көптеген перемычка және қосқыштар орналасады, бірақ олардың бәрі бірдей пайдаланушының қолдануына арналмаған. Әдетте, пайдаланушының қолданатын нұсқасында құрылғының логикалық адресін және жұмыс режимін таңдауға байланысты, ал SCSI интерфейсті жинақтаушылар үшін резисторлы жинауды тізбекті тұрақтандыратын басқаруға жауапты перемычканың атқаратын жұмысы туралы айтылады.

Қатаң дискілер бақылаушылары.

Жинақтаушының бақылаушысы электроникалық платасында орналасқан және өзгерту операциялары мен мәліметтерді оқу-жазу головкаларынан жинақтаушының интерфейсіне қайта жіберуде қамтамасыз етуке арналған. Жинақтаушының интерфейс немесе жинақтаушы ПК интерфейсті бақылаушы деп атайды, бұл дұрыс емес. Қатаң дискілердің бақылаушысы өте қиын құрылғы - өзінің процессоры, ОЗУ мен ПЗУ кіріс-шығыс схемасы мен жүйесі т.б. бар микрокомпьютер. Бірақ, көбіне бір немесе екі шағын типтерде орналасады.

Бақылаушы түсетін көптеген мәліметтер ағынын өзгерту операцияларымен айналасады. Жолшалардың ұзындықтары бірдей болмағандықтан, әр жолшаға әр кезде жазу керек. Икемді дискілермен салыстырғанда бұл өте тығыз жазылатын ақпарат иелеріне (жолшалар саны 1000-нан көп) қиындықтар туғызады. Әдетте, жай бақылаушылар әр жолшаларға оның ұзындығына қарамастан бірдей мәлімет жазады. Бұл үшін бақылаушы белгілі бір жолшадан бастап мәліметтерді тығыз жинастырады.

Мәліметтердің ең тығыз цилиндр бастапқы компенсация цилиндрі деп аталады (Stasting Cylinder for Precompensation-SCP). Оқыған кезде мәліметтердің бұрмалануын компенсациялау үшін мәліметтерді жазу бұрмалауды есепке алатын биттерді алдын-ала орнынан жылжытумен жүргізіледі. Көптеген тауар өндірушілері ішкі және сыртқы жолшыларға секторлардың әртүрлі санын орналастыру есебінен мәліметтердің әртүрлі көлемін жазатын құрылғылар жасайды. Бұл бағдарлама мен тұтынушыдан құрылғының физикалық сипаттамаларын оның бақылаушысы мен интерфейсі деңгейінде (IDE, EIDE және SCSI интерфейсті құрылғылар) аппараты түрде жасару арқасында мүмкін долады. Сондықтан жинақтаушыларда әдетте цилиндердің әртүрлі физикалық және логикалық саны болады.

Сонымен қатар, тарихи себептерге байланысты, BIOS арқылы қатаң магнитті дискідегі жинақтаушылармен жұмыс істейтін көптеген операциялық жүйелер 1024-тен көп цилиндрлермен жұмыс істей алмайтындай етіп жасалған. Қазір кезде үлкен көлемде жинақтаушыларда (1 Мб-дан көп ) 1024-тен көп физикалық цилиндр болғандықтан, 1024-тен көп емес цилиндрі, бірақ шамадан тыс голоывкалары, беттері және секторлары бар бақылаушы және BIOS процедураларымен анықталатын бағдарламасы қайта есептеу қолданылады. Қайта есептеу функциясы қажетті секторды табу үшін BIOS ПК-ға немесе BIOS бақылаушысына немесе интерфейске жатады.

Секторларға жазылатын мәліметтер оқу-жазудың кейбір қателерінен есептеу, сонымен бірге қателерді бақылау коды (Erros Correction Code – ECC) - бақылау сомасы көмегімен қорғалады. Байттарды дискіге жазғанда адаптер кіретін (жазылатын) мәліметтерде циклді бөлу арқылы арнайы полиномға жинайды. Ал бөлгеннен кейінгі қалдық мәліметтерден бірге бақылаушымен жазылады. ЕСС байт саны әр құрылғы үшін қолданылатын полином түрімен анықталады. Мәліметтерді есептеген кезде осындай жинақтау және бақылау сомасын есептеу жүреді. Есептелетін және сақталатындардың қорытындылары ЕСС-тің мәліметтерімен сәйкес келмеген жағдайда, бақылау сомасы және бар мәліметтердің, полиномның көмегімен бар мәліметтерді коррекциялау – қалпына келтіру жүргізіледі. Коррекцияланатын мәліметтердің байт саны пайдаланылатын кезекті полиноммен анықталады. Ол неғұрлым жоғары болса, соғұрлым көп байт мөлшері қатарынан коррекциялана алады, бірақ сол ЕСС коды да ұзынырақ болады. Әртүрлі полиномдар пайдаланфылады, және ЕСС байт саны 4-ты 8-ге дейін және одан көп бола алады. Бір байтты жазуға қажетті мәліметтер битінің саны пайдаланылатын кодтау тәсіліне байланысты. ЕСС кодының және полиномның көмегімен мәліметтерді қалпына қайта келтіру бақылаушы деңгейінде және тек бағдарлама мен пайдаланушы үшін жүргізіледі, бірақ BIOS процедуралары негізінен бағдарламалау тәсілімен коррекциялау процедурасының жүргізілгендегі жөнінде мәлімет алуға болады.