Жауынгерлік Туды шығару және оны әкету тәртібі.

Туды алып жүретін взвод Жауынгерлік Туды сақтау орныңа үш (төрт) лекпен алып жүреді. Взвод командирі алда алты адымда, одан кейін екі адьшда - ассистенттерімен ту ұстаушы, ту ұстаушыдан кейін екі адымда - белгі беруші-барабаншы жүреді. Жауынгерлік Туды сақтау орныңа келгеннен кейін туды алып жүретін взвод саптын орта түсы үй-жайдын (сақтау орныңың) есігіне қарама-қарсы келетіндей болып өрістетілген екі қатарлы сапқа тұрғызылады.

Взвод командирі белгі беруші-барабаншыдан оңға қарай взводтын он жақ қапталына тұрады, ал взвод командирінен оңға қарай екі адымда ту ұстаушы мен ассистенттер бір қатарға түрады. Жауынгерлік Туды қабылдау үшін штаб бастығының аға көмекшісі (орынбасары) ту ұстаушыны шақырады: «Ту ұстаушы, менің соңымнан, адым - БАС».

Осы команда бойынша ту ұстаушы мен ассистенттер штаб бастығы аға көмекшісінщ (орынбасарыньщ) соныңан жүреді.

Штаб бастығының аға көмекшісі (орынбасары) қарауыл бастығынан Жауынгерлік Туды қабылдап алып, оны ту ұстаушыға тапсырады және карауыл бастығының катысуымен Ішкі қызмет жарғысында көрсетілген тәртіппен Жауынгерлік Туды қарап шығады.

Одан кейін штаб бастығының аға көмекшісі (орынбасары) қолын бас киіміне апарады, «Ту ұстаушы, менің сонымнан, адым — БАС» командасын береді және туды алып жүретін взводка қарай жүреді.

Жауынгерлік Ту кіреберісте көрінгенде туды алып жүретін взвод командирі мынадай команда береді: «Взвод, Туға - ТІК Т¥Р», ал егер взвод карабиндермен қаруланған болса мынадай команда береді: «Взвод, Туға - ТІК Т¥Р, карауыл-ҒА». Бірінші команда бойынша взвод саптық қалыпты қабылдайды, взвод командирі қолын бае киіміне апарады, ал екінші команда бойынша взвод, одан басқа карабиндерді «карауылға» (осы Жарғының 69-тармағы) күйіне алады; белгі беруші-барабаншы «Туға» маршын соға бастайды.Ту ұстаушы ассистенттерімен взвод командирінен оңға қарай екі адымда қозғалыс жағына мандайшебімен бір қатарға түрады. Штаб бастығының аға көмекшісі (орынбасары) ту ұстаушының алдыңғы жағында екі адымда тұрады және бас киімінен қолын түсіреді; белгі беруші-барабаншы соғуын токтатады.

Ту ұстаушы ассистенттерімен өз орныңа тұрғаннан кейін взвод командирі бас киімінен қолын түсіріп, «Взвод, оң-ҒА» командасын береді, ал егер взводта «карауыл» күйінде карабин болса, онда алдын ала «Взвод, аяқ-КА» ж«не одан кейін «Иык-ҚА» командаларын береді.

Жауынгерлік Тумен қозғалу штаб бастығы аға көмекшісінің (орынбасарының) «Ту ұстаушы, менің сонымнан, адым - БАС» командасы бойынша басталады. Осы команда бойынша штаб бастығьгаың аға көмекшісі (орынбасары), ту ұстаушы мен ассистенттер қозғалысты жарты адыммен бастайды. Взвод командирінің «Взвод, үш (төрт) лекпен, адым -БАС» командасы бойынша туды алып жүретін взвод жүру кезінде осы Жарғының 107-тармағында көрсетілгендей қайта сапқа тұрғызылады. Қайта сапқа тұрғызылғаннан кейін штаб бастығы аға көмекшісінің (орынбасарының) «ТУРА» командасы бойьшша барлығы толық адыммен қозғалысты бастайды.

Жауынгерлік Тумен қозғалыс мынадай тәртіппен саптық адыммен жасалады: штаб бастығының аға көмекшісі (орынбасары), одан кейін екі адымда -ту ұстаушы ассистентгерімен, ту ұстаушыдан кейін үш адымда - взвод командирі; белгі беруші-барабаншы взвод командирінен кейін екі адымда, ал белгі беруші-барабаншыдан кейін екі адымда - взвод жүреді. Белгі беруші-барабаншы туды алып жүретін взвод жүрген кезде «Жорықтық маршты» соға бастайды және оркестр (белгі беруші-барабаншылар) ойнай бастағанда соғуды тоқтатады.

Ту алып жүруші взвод Жауынгерлік Туымен бригадаға (полкке) 40-50 адым

жақындағанда бригада (полк) командирі: «Бригада (полк), Туға - ТІК ТҰР, назар оң-ҒА (сол-ҒА, орта-ҒА)», ал егер бригада (полк) карабинмен қаруланған болса: «Бригада (полк), Туға — ТІК Т¥Р. Он жақтан (сол жақтан, мандайшептен) қарсы алу үшін, карауыл-ҒА» командасын береді.

Бірінші команда бойынша взвод және одан жоғары бөлімшелердің командирлері кольш бас киіміне апарады; барлығы басын Жауынгерлік Ту жаққа бүрадьг және оның еоныңан басын бүра отырып, оны көз киығымен шығарьш салады; оркестр «Қарсы алу маршын» ойнайды. Екінші команда бойынша, одан басқа, карабиндер «карауылға» күйіне алынады (осы Жарғының 69-тармағы). Егер бригада (полк) жаныңда оркестр болмаса, оркестр орныңа алдын ала сапқа тұрғызылған белгі беруші-барабаншы «Туға» маршын соғады. Ту алып жүруші взвод бригаданың (полктің) сол жақ қапталына келіп токтайды және егер взвод карабинмен қаруланған болса, взвод командирінің командасы бойьгнша оларды «карауылға» күйіне алады. Ту ұстаушы ассистенттерімен штаб бастығы аға көмекшісінің (орынбасарының) командасы бойынша бригада (полк) мандайшебі бойымен оң жақ қапталға қарай қозғалысты жалғастырады және олар үшін сапта белгіленген орынға түрады.

Ту ұстаушы өз орныңа тұрғаннан кейін бригада (полк) командирі оркестрге (белгі беруші-барабаншыларға) ойнауын (соғуын) токтату үшін белгі береді және: «Еркін түр» командасын береді, ал егер бригадада (полкте) «карауылға» күйінде карабин бар болса, алдын ала «Бригада (полк), аяқ-ҚА» командасын береді.

Бригада (полк) командирінің «Еркін түр» командасынан кейін ту алып жүруші взводтың командирі взводты бригаданың (полктің) сол жақ қапталына апарады. Жауынгерлік Туды әкету үшін бригада (полк) командирі «Ту алып жүруші взвод - АЛҒА» деп команда береді.

Осы команда бойынша ту алып жүруші взвод үш (төрт) лек бойынша белгі беруші-барабаншымен шығарылады және алға сол иыкпен ене отырып, сол жақ қапталдағы бөлімшенің орта түсы алдына бригада (полк) мандайшебіне қарама-қарсы 20-25 адымда токтайды.

Ту алып жүруші взвод токтаған кезде бригада (полк) командирі: «Бригада (полк), Туға -ТІК Т¥Р, назар он-ҒА» командасын береді, ал егер бригада (полк) карабинмен қаруланған болса: «Бригада (полк), Туға - ТІК Т¥Р. Он жақтан қарсы алу үшін, карауыл-ҒА» командасын береді.

Осы команда бойынша бригада (полк) осы Жарғының 217-тармағында көрсетілгендей әрекет етеді (ту алып жүруші взвод солға түзеледі); оркестр «Қарсы алу маршын» ойнайды (белгі беруші-барабаншылар «Туға» маршын соғады); штаб бастығының аға көмекшісі (орынбасары) ту ұстаушыға: «Ту ұстаушы, менің сонымнан, адым - БАС» командасын береді және оны ассистенттерімен бригада (полк) мандайшебі бойымен ту альш жүруші взвод жаққа қарай алып жүреді.Жауынгерлік Туы бар ту ұстаушы ту алып жүруші взвод қатарына теңелген кезде ту алып жүруші взводтын командирі: «Взвод, адым - БАС» командасын береді, ал егер взвод карабинмен қаруланған болса, алдын ала «Взвод, аяқ-ҚА» және «Иық-ҚА» командаларын береді. Взвод Жауынгерлік Тумен, оны сақтау орныңа кетеді. Ту алып жүруші взвод 40-50 адьшға альютағанда бригада (полк) командирі оркестрге (белгі беруші-барабаншыларға) ойнауын (соғуын) токтатуға белгі береді және: «ЕРКІН Т¥Р» командасын береді, ал егер

бригадада (полкте) «қарауылға» күйінде карабиндер бар болса, алдын ала «Бригада (полк), аяқ-ҚА» командаеын береді.

Жауынгерлік Туды сақтау орныңа келгенде ту алып жүруші взводтын командирі осы Жарғының 214-тармағында көрсетілген тәртіппен взводты сапқа тұрғызады және: «Взвод, Туға - ТІК Т¥Р», ал егер карабиндермен қаруланған болса: «Взвод, Туға - ТІК Т¥Р, қарауыл-ҒА» командаларын береді. Осы командалар бойынша взвод осы Жарғыньщ 215-тармағында көрсетілгендей әрекет жасайды. Белгі беруші-барабаншы «Туға» маршьщ соғады. Штаб бастығының аға көмекшісі (орынбасары) бас киіміне қолын апара отырып, ту ұстаушыға: «Ту ұстаушы, менің сонымнан, адым - БАС» командасын береді және оны аесистенттерімен соңынан алып жүреді. Жауынгерлік Ту үй-жайға кіргізілген кезде ту алып жүруші взводтың командирі бас киімінен қолын түсіреді, белгі беруші-барабаншы барабанды соғуын токтатады; егер взводта «карауылға» күйінде карабиндер бар болса, взвод командирі «Взвод, аяқ-ҚА», содан кейін «Қарубау-ҒА» командаларын береді және взводты рота орнаяаскан жерге алып жүреді.

Бақылау сұрақтары:

1.Туды шығару және оны әкету тәртібі.

2.Тудын саптағы жағдайы.

3.Жауынгерлік Тумен қозғалыс.

4.Қарумен тәсілдерді орындаған кезде Жауынгерлік Тудын жағдайы.

5.Жауынгерлік Туды әкету үшін кімдер пәрмен береді.

6.Взвод командирі белгі беруші-барабаншның қай жағында тұрады.

7.«Туға» маршын соғылуы.