Электронды күшейткіш

Күшейткіштер көпарналы электробайланыс жүйелерінің ақырғы және аралық аппаратурасының бірден бір ажырамас бөлігі болып табылады және жеке, топтық және көмекші болып бөлінеді.

Жеке күшейткіштер жеке байланыс арналары сигналдарын күшейту үшін арналған. Жеке күшейткіштердің ерекшеліктері олар жіңішке диапазонды жиілікте сигналдарды күшейтуге есептелген.

Топтық күшейткіштер көп тәуелсіз сигналдарды біруақытта күшейту үшін керек және аралық күшейткіштер сияқты көпарналы жүйелердің ақырғы аппартураларында пайдаланылады. Осындай күшейткіштер есептелген жұмыс жолағының екі арна санымен, оларды біріктіру тәсілімен және көпарналы байланыс жүйелері мәнімен анықталады. Көмекші күшейткіштер тасымал, бақылау және шақыру токтарын күшейтуге арналған. Мұндай күшейткіштер бір жиілікті сигнал қуатын күшейтуге есептелген және қысқа жолақты (резонансты) болып табылады.

Электрондық күшейткіш деп электрлік сигналдарды, олардың формасын өзгертпей, қоректену көзінің энергиясының арқасында, қуатын ұлғайтып, күшейтетін құрылғыны айтады. Транзисторлық күшейткіштің электорондық деп аталу себебі, транзисторлардың жұмыс істеу принципі жартылай өткізгіштегі жүріп жататын электрондық процесстермен анықталады. Күшейткіштің кірісіне электр қозғаушы күшінің (ЭҚК) әрекеттестік мәні er, ішкі кедергісі Rr, кіру сигналының көзі қосылған. Кішкене қуатты кіру сигналы жоғары дәрежедегі қуаты бар қоректену көзін пайдалана отырып, кіріс сигналдың қуатын күшейтуге мүмкіндік бар.

Күшейткіштің шығыс тізбегінде күшейтілген сигнал әрекет етеді. kUкір кернеу көзімен анықталады. Күшейтілген сигналдың энергиясын пайдаланатын сыртқы жүктеме Rж күшейткіштің шағысына қосылады. Күшейтілген сигналдың түріне қарай күшейткіштерді екі топқа бөлуге болады:

• Гармоникалық сигналдардың күшейткіштері – әртүрлі шамадағы және формадағы гармоникалық және квазигармоникалық (гармоникалық деп есептеуге болатын), яғни периодтық сигналдарды күшейтуге арналған. Мұндай күшейткіштерге: микрофондық, трансляциялық және формадағы периодтық емес сигналдарды күшейтуге арналған.
• Импульстық сигналдардың күшейткіштері − әртүрлі шамадағы және формадағы периодтық және периодтық емес сигналдарды күшейтуге арналған. Импульстық күшейткіштерге: байланыс жүйелерінің импульстық күшейткіштері, теледидар бейнелеу сигналдарының, импульстық радиолокациялық құрылғылардың, электрондық есептеу техникасы негіздерінің, реттеу және басқару жүйелерінің күшейткіштері жатады.

Күшейтілген жиіліктерінің абсолюттік мәндеріне және жиілік жолағына ұзындығына (диапозонына) байланысты күшейткіштер: Тұрақты ток күшейткіштері − төменгі жиілігі ден жоғары жиілігі кГц-ке дейінгі жиілік жолағындағы электлік сигналдарды күшейтуге арналған.

Төменгі жиілік күшейткіштері − Гц-тен кГц-ке дейінгі жиілік жолағындағы айнымалы ток сигналдарын күшейтуге арналған. Жоғары жиілік күшейткіштері − кГц-тен МГц –ке дейінгі жиілік жолағындағы сигналдарды күшейтуге арналған. Кең жолақты және импульстық күшейткіштері − бірнеше кГц-тен − бірнеше МГц –ке дейінгі жиілік жолағындағы сигналдарды күшейтуге арналған.