Дамуының негізгі бағыттары

Ғылымның дамуы ғылыми қауымдастықтың, мектептердің және бағыттардың бар екенін білдіретін тұжырымдамалардың, ғылыми бағыттар мен парадигмалардың бекуінен көрінеді.

Қазақстандық кәсіптік-ғылыми социологиялық қауымдастықтың жасақталу ерекшелігі бұл ғылымның қалыптасуы кезеңінде әр түрлі салалардың зерттеушілері мен ғалымдарын біріктіргенінде, олар: тарихшылар, философтар, экономистер, психологтар, филологтар, саясат танушылар, инженерлер, математиктер және т.с.с. Ғылымның өзегі ғылыми ізденіс, зерттеу жобалары, іргелі және қолданбалы зерттеулер процесінде, әдістемелер мен теорияларды жасауда қалыптасады. Ғылымның кәсібиленуі мен өзіндік ерекшелігінің көрсеткіші - мамандардың, ғалымдардың және тәжірибешілердің болуы.

Қазақстандағы ғылыми және тәжірибелік социологиялық қызметтің ұйымдық-құрылымдық тұрғысынан мынадай құрылымдары бар:

1. Жоғары оқу орындары социологиясы

· кафедралар, бөлімшелер, факультеттер

· Профессорлар-оқытушылар құрамы

· Ғылыми және оқу-әдістемелік база

2. Қолданбалы социология

· Зерттеу орталықтары

· Кәсіби кадрлар

· Материалдық-техникалық және бағдарламалық қамтамасыз ету

3. Кәсіби бірлестіктер

· Қазақстан социологтарының ассоциациясы

· Қоғамдық пікірлер мен нарықты кәсіби зерттеушілердің қазақстандық ассоциациясы.

Жоғары оқу орны социологиясы ғылымның өмір сүруі мен дамуының негізгі факторы болып табылатын социологиялық білім беру жүйесін жасақтайды, сабақтастықты қамтамасыз етеді.

Қазақстандағы социологиялық білім беру екі деңгейде қалыптасады. Бірінші деңгей - жалпы гуманитарлық. Қазіргі уақытта социология жоғары оқу орнының міндетті оқу пәні болып табылады. Жоғары білім алуға талапкер студенттердің барлығы осы пән бойынша жалпы гуманитарлық даярлықтан өтеді. Екінші деңгей - социолог маманды көп сатылы даярлау. Ол бакалавриаттағы, магистратурадағы, аспирантура мен докторантурадағы іргелі базалы дайындыққа негізделген.

Білім және ғылым министрлігінің мәліметі бойынша 2002 - 2003 оқу жылының басындағы жағдай бойынша социологтарды республиканың 10 жоғары оқу орны даярлауда (1-кесте).

1-кесте