Арнайы конвейерлер

Арнайы конвейерлерге тақташалы, таспалы-шынжырлы, таспалы-арқанды конвейерлерді жатқызуға болады.

Тақташалы конвейерлер мен таспалы-шынжырлы конвейрлердің қолданылуының негізгі облысы қазбалардың қисық сызықтылығымен және жоғарылатылған көлбеу бұрышымен анықталады. Тақташалы конвейерлер бір шынжырлы (горизонтальды қисық сызықты қазбалар үшін) және екі шынжырлы (еңістер үшін) болуы мүмкін.

Конвейерлердің мұндай түрлерінің артықшылығы жұмыс органының орын ауыстыруына кедергінің ең аз коэффициенті болып табылады, бұл тасымалдауға шағын энергия шығындарының салдары, 20 м дейін дөңгелету радиусымен жоспардағы қисық сызықты қазбаларда оларды орнату мүмкіндігі, бір қондырғыдағы шексіз ұзындық, себебі, аралық жетектерді орнату мүмкіндігі бар, конвейерлерді орнатудың жоғарылатылған бұрыштары (28⁰ дейін қалқаларсыз, 45⁰ дейін қалқалардың болуы), төсемде орналасқан жүк қимылдатуға және қайта жүктеуге берілмейді, бұл оның сапасын сақтайды; жетектік және тартылған станциялардың шағын габариттері; таспаны ортаға дәл келтіру қажеттілігінің жоқтығы.

Артықшылықтармен қатар кемшіліктер де бар: қозғалатын бөліктердің салыстырмалы үлкен массасы, тақташалы конвейерлерде тақташалардың арасындағы саңылаулар арқылы көмірдің төгілуі, бұл конвейердің және трассаның ұнтаққа қақалуына әкеледі, жұмыс беттеріне жабысуы, маңызды металл сыйымдылығы. "П" әрпімен тақташалы конвейерлері белгіленеді. П әрпінен кейінгі сан төсемнің еңін, ПН- көлбеу; ПУ-еңістік; ПП-қайта жүктегіш; ПКС-ірі жартасты тау жыныстары үшін белгілейді.

Таспа жүгінетін екі тартқыш арқандары бар таспалы-арқанды конвейер-қондырғылары; арқандар ұстап тұратын тегершіктерге сүйенеді.

Біздің елде мұндай конвейерлер мүлдем қолданылмайды деуге болады, Батыс елдерінде олардың 150 жуық данасы бар. Өнімділігі жұмыс органының 2 бастап 7м/с дейін жылдамдық кезінде 500 бастап 4000т/с. жетеді. Мұндай конвейерлердің ұзындығы 1000 бастап 30000м. жетуі мүмкін. Трассалардың көлбеу бұрышы 3 бастап 12⁰ дейін. Таспаның еңі 766 бастап 1520мм дейін, ал арқандардың диаметрі 29,5 бастап 58мм дейін, жетектің қуаттылығы 200 бастап 6000кВт. дейін.

Таспалы-арқанды конвейерлердің негізгі артықшылықтарына келесілерді жатқызу керек: бір қондырғыда үлкен ұзындықты орнату мүмкіндігі, таспа қызметінің жоғары мерзімі (10 және одан көп жыл), шағын салыстырмалы металл сыйымдылығы, орын ауыстыруға кедергінің аз коэффициенті.

Бұл конвейерлердің кемшіліктеріне келесілерді жатқызуға болады: жетектік және тарту станцияларының маңызды габариттік өлшемдері (жетектік тегершіктер 2-4,5м), көтерілудің шектеулі бұрышы (12-13⁰), арқанды төсеуге арналған арнайы таспаны қолдану қажеттігі, кесектіліктің және жемірліктің салдарынан жүктің түрі бойынша шектеу.

Сонымен, конвейерлік көлік қазбалардың салыстырмалы шағын созылыңқылығы мен маңызды және үздіксіз жүк ағындары, автоматтандырылған және аралық басқару мүмкіндіктерінде және т.б. кезінде шешуші артықшылыққа ие. Алайда, көмірді және тау жынысын конвейерлік тасымалдау кезінде ағынның үздіксіздігінен және бір жаққа қозғалудан тіреуіштік, құрылыс материалдарын, жабдықты және адамдарды локомотивтік көлікпен жеткізеді.