Сурет. 6.1. Кәсіпорынның маркетингті ақпараттық жүйесінің құрылымы

МАЖ түсінігі

Маркетингті ақпараттық жүйенің басты тағайындалуы бұл болашақ шешімдерге ақпараттық жүйелер қорын құру.

Маркетингті ақпаратты жүйе (МАЖ) – компанияда басқару шешімдерін қабылдайтын адамдарға ақпараттарды таратудың және өңдеудің, ақпараттық ресурстарды біріктіретін, бизнес-процестік жиындарды жүзеге асыратын және ұйымдастыратын әдістер мен технологиялардың формалданған маркетинг жүйесі.

Кәсіпорында МАЖ-ні құрудың мақсаты маркетинг облысында және стратегиялық бақылауда бірлескен шешімдерді қабылдауға қажетті оперативті ақпаратты берілген қасиеттерімен жеткілікті көлемде тұрақты күйде қызметкерлерге жеткізу болып табылады.

МАЖ құрылымы

МАЖ құрылымыкәсіпорын басқару жүйесіне сай келу керек және де ішкі, сыртқы ақпарат ағынының еректшеліктерін ескеру керек. Маркетингті ақпаратты қолданушылар тұрақты күйде өзінің қызмет процесінде ақпаратты қамтамаға зәру болады, және де осы талаптарды қанағаттандыру үшін ақпаратты коммуникацияның мазмұны мен құрылымын құра отырып әртүрлі маркетингті ақпарат көздерін тарту қажет.

МАЖ-ні құруда басты ролді ақпарат жиналған массиві ойнайды – бұл дегеніміз деректер қоры, ұзақ уақыт бойы жиналып және де компанияның маркетингті ақпарат ресурсы болып табылады. Бұндай қордың құрылымы әртүрлі ақпарат тасушылар. (электронды және баспа түрінде).

Кәсіпорынның маркетингті ақпараттық жүйесінің құрылымын қарастырайық (сур. 2.1).

Сурет. 6.1. Кәсіпорынның маркетингті ақпараттық жүйесінің құрылымы

МАЖ сыртқы және ішкі көздерден алынған ақпаратты басқару, стратегиялық, маркетингті және бизнес-шешімдерді қабылдайтын кәсңпорынның қызметкерлеріне қажеті бойынша тасымалдайды.

Ақпаратты-аналитикалық қамтама аясында МАЖ келесі ішкі жүйелерді көрсетеді.

1. Барлау және ақпаратты жинау ішкі жүйесі, ағымдық қызметке қажетті ақпаратты ішкі және сыртқы көздерден әрдайым алып отыруды қамтамасыз етеді.

Маркетингті барлау және рынокты мониторингтеу маркетингтің сыртқы ортасының өзгеруі туралы ағымдық ақпаратты жинаудыің тұрақты қызметі.

Бұл дегеніміз БАҚ-н, арнайы әдебиеттерді тұрақты зерттеу, компания клиенттерімен қарым қатыныас және де ақтық қолданушылармен, тасымалдаушылармен және басқа да сыртқы адамадармен қырам қатынас, ағымдық ақпараттқа рұқсаты бар ұймның қызметкерлерімен қыарым қытынас (мысалы, өндірістік бөлімдер).

Бақталасушылар туралы ақпаратты кез келген әдістермен жинау, сонымен қатар алдыңғы қатарлы мамандардың этикалық ойлауына байланысты сынына қарамай өндірістік және коммерциялық тыңшылық арқылы ақпарат жинау.

Алынып отырған ақпарат рыныктық ортаны тұрақты бақылауда ұстау және күнделікті оперативті шешімдерді қабылдау үшін қажет.

2. Маркетингтік зерттеу ішкі жүйесі, арнайы ақпаратты алуды қамтамасыз етеді.

Маркетингтік барлауға қарағанда маркетингтік зерттеу ішкі жүйесі нақты бір жағдайға, проблемаға, ақпаратты жинау және де компания осылармен рынокта периодты түрде болып тұратын соқтығысуын қарастырады, бұлар үзіліссіз емес, әр түрлі зерттеу тәсілдерін қолданады. Бұл жағдайда жауапкершілік құрастыру және бақылау бойынша маркетингтік қызметтің мойынында.

3. Ақпаратты өңдеу және анализдеу ішкі жүйесі, жиналған ақпаратты жалпыландырыды және басқару шешімдерін қабылдайтын қызметкерлерге беруге дайындайды.

Берілген ішкі жүйе қабылданған ақпаратты құрылмдандырады, статистикалық өңдеуін жасайды, сығады және агрерлеуін, толықтық бағасын, байланыстар мен бағыныштылықты іздеуін, болашақ күйі мен тенденцияларын болжауын орындайды. Эксперттік жүйелер деп аталатын эксперттердің тәжірибесіне негізделген әртүрлі процедуралар мен логикалық алгоритмдер кіруі мүмкін.

4. Ақпаратты сақтау мен жүйелендіру ішкі жүйесі, ақпараттық қордың жұмысын регламеннттейді және қабылданып жатқан ақпаратты компаниядағы ережелерге сай архивтейді.

SIM-жүйесін қоса алғанда, бұл ішкі жүйе маркетингті ақпараттың автоматтандырылған қорын құруды қарастырады.

Осы айтылып өткен ішкі жүйелердің біреуінің жоқтығы толық емес және жеткілікті нақты емес ақпаратқа сүйену арқылы дұрыс ойластырылмаған шешімдерді қабылдауға және компанияның ақпаратты-аналитикалық қамтамасының тиімділігін біршама төмендетеді.

МАЖ-ге ақпараттың түсуі тек қана әртүрлі баспаларға немесе мониторингті анлиткаға жазылған маркетинг қызметтерінен емес, сонымен қатар рыноктық контрагенттермен белсенді қатынасатын қамтамасыз ету қызметінің қамтамалық қызметіне де байланысты.

Тиімді МАЖ-ні құру үшін осы бөлімдер арасындағы байланысқа жоғарғы талаптар қойылып, осы арқылы рынок туралы барлық ақпарат енгізіледі.

МАЖ келісілер үшін арналған:

• компанияның қызметіндегі мүмкін қиындықтардф ерте анықтау;

• қауәптерді анықтау және рынок пен компанияның жағымды мүмкіндіктерін анықтау;

• компанияның маркетингтік стратегиялыры мен бизнес-жобаларын құру мен дұрыстау және де әр түрлі маркетингтік шаралар.

Кәсіпорында МАЖ-і ортақ бір үлгісі жоқ. Басшылық пен менеджерлер ақпараттқа өздерінің ерекше талаптарын қояды, олар өздерінің рынок туралы түсінігі арқылы және жекелеген иерархия сұраныстарын басқаруың жекелеген стильінде, бұның барлығы компания ішіндегі қызметкерлер арасындағы жұмыстық қарым қатынасқа байланысты болады.