Кернелген күйдің түрі
Әртүрлі күшсалмақтардың әсерінен пайда болған кернеу жағдайы және кернелген күйдің түріне байланысты бетонның бірнеше сипаттамалары бар:
а) кубтық беріктік - R
б) призмалық беріктік – Rb
в) бетонның созылу беріктігі - Rbt
а) кубтық беріктік - (R)
R – бетон кубтардың сығылуға уақытша кедергісі. Бетон кубтары – бетонның көлденең бағытында жарылудан қирайды. Куб пен пресс плитасының арасында үлкен үйкеліс күштері пайда болады. Олар куб үлгісінің көлденең бағытында ұлғаюына мүмкіндік бермейді және бетонда пайда болған жарықшалардың еңкіштеуіне себепкер болады. Бірақ үйкеліс күштерінің бөгет болу әрекеті кубтардың жақтарынан қашықтаған сайын әлсірей береді.
Сондықтан қирағаннан кейін кубтың формасы кішкене табандарымен түйіскен қиылған пирамидаға ұқсайды.
Егер де үйкеліс күштерінің әсерін куб пен пресс плитасының арасын майлау арқылы жойса, онда көлденең деформациялану еркін болады да, куб күштің бағытында параллель пайда болған бойымен жарылатын болады.
МЕСТ бойынша кубтарды түйісу беттерін майламай сынайды, әрі стандарт өлшем ретінде жақтарын 15 см етіп қабылдайды.
Бірақ конструкциялар ешқашан куб формалас болмайтындықтан, бетонның кубтық беріктігі тек бетонның беріктігін тексеру үшін ғана пайлаланылады және бетонның беріктікке сығылуға класын анықтау үшін 
.
б) призмалық беріктік – Rb
Темірбетон конструкциясының формалары куб формасына ұқсас емес, сондықтан кубтың беріктігін конструкция есептегенде қабылдануға болмайды.
Бетонның сығылған кезде негізгі беріктік сипаттама деп призмалық беріктігі саналады (Rb). Rb – бетон призманың осьтік сығылуға уақытша кедергісі.
600х150х150
4.Призма
Призманы сынау арқылы бетонның призмалық беріктігін тікелей анықтауға болады.
Призманы сынаған кезде призмалық беріктігі кубтың беріктігіне салыстырғанда төмендеу болады. Призманың биіктігі табанының өлшеміне ( 
) қатынасы үштен (3) үлкен болса, онда үйкеліс күштері бетон беріктігіне әсерін тигізбейді.
Егер призманың биіктігін табанының өлшеміне қатынасын ( 
) көбейтсек 
қатынасы тұрақтанады және 0,75 тең болады ( 
)
Сондықтан призманың биіктігі табанының өлшеміне қатынасы 
тең болу керек. Осы жағдайда призманың иілгіштігі сезінбейді және 
.
Егер призманың биіктігі табанының өлшеміне қатынасы 
аса, онда призманың иілгіштігі сезінеді және призманың беріктігіне әсер береді. Сондықтан МЕСТ бойынша призманың биіктігі табанының өлшеміне қатынасы тең болу керек. Бетонның призмалық беріктігі темірбетон конструкцияларын есептеген кезде қабылданады.
в) бетонның созылу беріктігі - 
- бетонның осьтік созылуға уақытша кедергісі
Бетонның созылу беріктігіне цементтік тас беріктігі және оның толтырғыш дәнегімен ілінісуі әсер етеді.
( ) –іні ( 
) салыстырсақ << 
10....20 есе төмен болады.
-іні эмпириалық формула арқылы есептеу болады.
; 
- кубтың беріктігі.
Бетонның құрамы бір текті емес, сондықтан кейбір кезде бұл формула - шамасы дұрыс есептемейді.
Сондықтан -шамасын эксперменттік сынау арқылы анықтау керек.
- эксперименттік анықтаудың бірнеше тәсілі бар:
N
N
5.Сурет. Арнаулы үлгілерді созып сынау:
N
4d
d
6.Сурет. Бетон цилиндрді қысып қирату;
g
h
b
L0
7.Сурет.Бетон арқалықтарды ию;
- иілу моменті
- тік бұрышты қимасының момент кедергісі
- қиманың созылған аймағында кернеу эпюрасы қисық сызықты түрін еске алатын коэффициенті.
Дата добавления: 2015-12-26; просмотров: 2123;