Алюминий қорытпалары

Алюминий өзінің қасиеттері бойынша болаттардан көп айырмашылығы бар.

Мысалы:

- тығыздығы g=2640-2800кг/м³ (үш есе кем);

- серпімділік модулі МПа (үш есе кем);

- жылжу модулі ;

- алюминийдің аққыштық алаңы болмайды, үзілгендегі созылуы 40-50%;

- беріктігі аққыштық шегі);

- алюминий коррозияға өте тұрақты, себебі бетінде өте жұқа қабыршақ пайда болып ары қарай коррозияны болдырмайды;

- алюминийдің беріктігі өте төмен, сол себептен алюминийді таза түрінде құрылыста қолданбайды;

- алюминийдің беріктігін жоғарлату үшін:

а)

- қосымша легирлену металлдарды қолданады, легирленген алюминийдің беріктігі 2-5 есе асады, ал қалдық салыстырмалы созылуы 2-3 есе төмендейді;

- легирлену үшін келесі металл элементтерін қолданады: Mn марганец (Г), Mg магний (Mg), Si кремний (С), Zn цинк, Cu мыс (Д), Cr хром (Х);

- құрылыста келесі алюминий қорытпалары пайдаланады: - AMr (алюминий-магний) дәнекерлеу қасиеттері жоғары, коррозияға төзімді; - AMn (алюминий-марганец); - Д дюралюмины, олар AI, Cu, Vg, Mn құрастырылады; - АВ және АД типті авиаль, олар AI, Si, Mg құрастырылады; - жоғары беріктік қорытпа В (AI, Zn, Cu, Mg)^

б) тартып беріктігін жоғарлатады (нагартовка вытяжкой);

в) термиялық өңдейді:

- көп компонентті қорытпалар AI-Mg-Si; AI-Cu-Mg; AI-Mg-Zn термиялық өндірген кезде беріктігі жоғарлайды. Олардың маркасы АД31Т; АД 31Т1; АД31Т4; АД31Т5; 1925; 1915Т; 1935Т – термиялық беріктенетін AI қорытпалары.

- AI-Mg; AI-Mn қорытпалары термиялық өндірген кезде беріктігі артпайды, сондықтан АД1М; AMgM; AMn2M; AMn2H2 алюминий қорытпаларды термиялық беріктенбейтін деп атайды.

Алюминий қорытпаларын прокат түрінде (табақ, профильді құбыр және т.б.) зауыттарда өзіне қойылған стандарттар бойынша шығарылады.

Шығару жағдайына байланысты маркадан кейін келесі шартты белгілеп қойылады:

ГП - ыстық тапталған;

М - жұмсақ (күйдірілген)

Н - ногартталған

1/2Н - жартылай ногартталған (П)

Т - суарылған (қатты) және ескерілген 3-6 тәулікте

Мысалы: Д16-Т дюралюминий №16, суарылған және ескерілген.

AI - қорытпалар бөлінеді:

а) 1 топ – төмен және орта беріктік, коррозияға төзімді AMr, AMn, АВ қабырға және шатыр панельдер үшін, витрина, терезе рамалар мен переплет.

б) 2-топ – жоғары беріктік, бірақ коррозияға төзімділігі орташа Д – дюралюмины, В – ж.б. қорытпа оларды көтергіштік конструкциялар ретінде.

Дәріс

Тақырып: «Металл материалдың механикалық қасиеттері мен олардың көрсеткіштері»

Жоспар:

1. Болаттардың механикалық қасиеттері

2. Алюминий қорытпалардың механикалық қасиеттері