ЛАСТАҒЫШ ЗАТТАРДЫҢ ЖІКТЕЛУІ

А) Энергетикалық (физикалық): виброакустикалық әсер ету деңгейлерінің жоғары болуы (шу, діріл, инфра-, ультрадыбыстар), электромагниттік сәуле шығарулар, радиоактивтік ластанулар, т,б.

Б) Материалдық (химиялық) – түрлі химиялық заттармен ластану (өнеркәсіп және тұтыну заттарының қалдықтары)

В)Биологиялық – бактериялық-вирустық флорамен ластану.

Ғылымға 10 млн-нан астам органикалық қосылыстар белгілі екен. Оның 100000-ға жуығы кең ауқымды түрде қолданылады. Жыл сайын осы қатарға тағы да 1000-ға жуық жаңа атаулар қосылып, тізім толығып отырады. Бұл тізімдегілердің 1500-ға таяу түрлері барлық әлемдік өндірістің 95%-н құрайды. Міне, осы себепті де материалдық (химиялық) ластану мәселесінің өзкетілігі басқалармен салыстырғанда жоғарырақ болып есептеледі.

Материалдық (химиялық) ластағыш заттардың жіктелуі.

Токсиканттар –улы, денсаулыққа зиянды заттар.

Мутагендер - тірі ағзаға әсер етуі нәтижесінде тұқым қуалаушылық қасиеттеріне (генотипке) зақым келтіріп, мутациялық өзгерістерге де ұшыратады.

Онкогендер – қатерлі ісіктердің пайда болуына әкелетін гендер.

Тератогендер – ата-анасының ағзасына әсер ете отырып, олардың ұрпағының туа біткен даму кемістіктеріне немесе ауытқушылықтарына әкеп соқтыруы мүмкін заттар.

КСЕНОБИОТИКТЕР (гр. “xenos” – бөтен, “bios” - өмір) – жасанды жолмен алынған, әрі табиғи орта мен адамға зиян келтіретін, яғни, “өмір үшін жат (бөтен) заттар”.