Дәріс. Дәріс тақырыбы: Өткізгіш жолдардың жүйелік ұйымдасуы

Дәріс тақырыбы: Өткізгіш жолдардың жүйелік ұйымдасуы. Синапстар арқылы қозу өткізу.

Мақсаты: Серпіністің химимиялық және электрлік жолдармен таралуындағы синапс құрылысының ерекшеліктері туралы білім беру, қозудың синапстық таралу механизміндегі кальций ролін түсінуге, синапс жұмысының механизмін үйрету.

Дәріс тезистері:

1. Кіріспе

Синапс құрылысы: 1. Пресинапстық мембрана.

2. Синапстық саңылау.

3. Постсинапстық мембрана.

Пресинапстық мембрана- жүйке соңын қаптайтын, өзіндік нейросекреторлы аппарат. Мұнда жүкелендіретін құрылымға нейрондық бұлшықет қозушы немесе тежеуші әсері ететін медиятор бөлінеді.

Медиатор синапста ақпаратты тасмалдайтын арнайы химикалық заттар, яғнижүке соңында түзеліп, пресин мембрана арқылы синапстың саңылауға келіп түсетін ақпарат тасмалдаушысы.

Аксон басқа нейрон денесіне келіп кеңейту түзейді, ол пресин - соң немесе терминал деп аталады.

Мұның мембранасы.

1. Пресинапстық мембранасы болып табылады.оның астында

2. Синапстық сақылау бар. Син—саңлаудан кейін нейрон денесінің мембранасы (синап маңында) жатады да.

3. Постсинапстық мембрана деп аталады.

Тын. медиятор син. түймеде болады. Пресинпастық мембрана депол-да бұл көпіршіктер жарылады да, медиатор бөлініп синапстық саңылауға құйылады. Синапстық саңылау клетка аралық сұйықтықпен толтырылған, өзінің тұздың құралы бойынша, қан пл.құр.сай.медиятор саңылау арқылы өтіп, жүйкелендіретін клеткаға(бұлшықет; без; нейрон) әсер етеді. Бұл клетка мембранасы жүйке соңымен шектелетін жері постсин—мембрана деп ваталады. Бұл мембрана клеткасының қалған бөлімі мембрана айырмашылығы

1. электор токқа қозбайды;

2. медиатор жоғ—түрде сезімтал. Медиатордың постсинапстық мембрана әрекетт қозудың синапстың 2 қасиетін көрсетеді.алдыңғы лекцияда тітіркендіру барысында қозудың пайда болуын қарастырса, енді жүйкелік серпіністердің таралуы қарастырамыз.

2. Жүйке талшығының құрлысы.

Жүйке немесе жүйкелік баған бірнеше жүйке талшығынан тұратын күрделі құрылым ЖТ өсінділері болып табылады. Оның екі түрі бар:

1.Етті, немесе миеленді- мен саматикалық ЖЖ құрамына кіреді( сезімтал және қозғалғыш жүйке құрамына)

· Сезім мүшелері мен қаңқа бұлшықетін қамтамасыз етеді.

· d-0,5-25 мк

· Өстік цилиндрдан тұрады;

· Өстік цилинд 2 қабықпен, яғни миелин--- және шванн қабығымен қапталады.

· Өстік цилиндр беткейі плазмалық мембранамен түзілген;

· Өстік цилиндр сұйығы аксоплпазма пайда болады.

· Миелин қабығы әрбір 1-1-2,5 мм үзіледі.

· Өстік цилиндрдің миелин қабығымен қапталмаған жері Ранвы үзілісідеп аталады.