Рефракцияның жұлдыздың тік шарықтауы мен еңкеюіне әсері

Бұл әсерді табу үшін P_NZS параллакстық үшбұрышты қарастырады (1.23 сурет), S- жұлдыздың ақиқат орналасуы деп есептейік. Жұлдыздың зениттік қашықтығы (ZS доғасы) z тең.

Рефракция нәтижесінде жұлдыздың кескіні тік шеңбер бойымен бақылаушының зениті бағытында S нүктеге ығысады. S нүкте арқылы параллельді жүргізіп, нүктеден - параллелге және еңкеюлер шеңберіне перпендикулярларды түсірейік. доғасы пен рефракцияға тең екендігін, ал және үшбұрыштарды жазық деп есептеуге болатындығын еске алып, мынаны жазамыз:

(1.12.22)

(1.12.23)

мен мәндерін параллакстық үшбұрыш үшін формулалардан аламыз:

(1.12.24)

1.23 сурет- Координаттардың рефракция салдарынан өзгеруі

Онда

(1.12.25)

(1.12.26)

Жоғарыдағы теңдеулерді қолдансақ: , ал қорытқы теңдеулер мына түрде жазылады:

(1.12.27)

(1.12.28)

Бақылаулар меридианда жүргізілгенде sint=0 болады және координаттардың рефракциядан өзгеруі :

(1.12.29)

Демек, меридиандық бақылаулар жағдайында рефракция тек жұлдыздардың еңкеюлерін анықтағанда еске алынады.