Тапсырмаға арналған типтік есептер. 1 Мысал. U = 220В кернеулі желіге қосылған, қатарлас қоздыру тұрақты ток қозғалтқышы тың келесі

1 Мысал. U = 220В кернеулі желіге қосылған, қатарлас қоздыру тұрақты ток қозғалтқышы тың келесі техникалық мәлметтері берілген: Р_ном = 12 кВт; n_ном = 685 мин ^–1 ; I _ном = 64 А; I_в.ном = 1,75 А; R_я = 0,281 Ом. Якорь тізбегінде және қоздырғы орамасында реостатар қосылған.

Қажетті: 1) магнит өрісін Ф^¢ = 0,78Ф_ном мәніне дейін азайту үшінқоздырғы тізбегіндегі реттелу реостаттың R_р кедергісін есептеңдер; 2) Ф^¢ = 0,78Ф_ном және R_n = 0 тең боғанда жасанды және жаратымды механикалық сипаттамаларын салыңдар. Якорь реакциясынмен елемендер.

Шешімі:

1. Қоздырғы ораманың кедергісі:

R_қ=U_ном / I_в.ном=220/1,75=125,7 Ом.

Реттелу реостаттың кедергісін табу үшін алдыменала қоздырғы ораманың тоғын іздейміз, төмендеген магнит өрісінде Ф^¢ = 0,78 Ф_ном. Осы мақсатпен тұрақты ток қозғалтқыштардың магниттеу қисығымен пайдаланады (13 кесте).

13 Кесте – Тұрақты ток қозғалтқыштарынын магниттеу қисығы

Интерполяция бойынша Ф^¢ / Ф_ном=0,78 болғанда ток қатынасы I_в /I_в.ном= 0,55 тең болады.

сонда

I_в = 0,55 I_в.ном = 0,55 × 1,75 = 0,962 А

Қоздыру тізбегінің ортақ кедергісі

R _в + R_р = U _ном / I_в = 220/0,962 = 228,3 Ом.

Қоздыру тізбегіндегі реттеу реостатының кедергісі

R_р = (U _ном / I_в) – R _в = 228,3 – 125,7 = 102, 6 Ом.

2. Қоздырғыштың номиналды режім жұмысы үшін келесі мәндерді анықтаймыз

Якорь тізбегіндегі ток

I_я.ном = I_ном – I _в.ном = 64 – 1,75 = 62,25 А;

Якорьдың ЭҚК

Е_я.ном = U_ном – R _я × I_я.ном = 220 – 0,281 × 62,25 = 202,5 В ;

моменті

М_ном = 9550 × (Р _ном / n _ном) = 9550 × (12/685) = 167,3 Н×м.

Қатарлас қоздыру қозғалтқыштың механикалық сипаттамасы сызықты тәуелдіктер боп келеп, екі нүкте бойынша салынады.

Жаратынды сипаттаманың екі нүктенің координаттарын есептейміз.

1) бос жүріс режімінді М=0, айналым жиілігі

n₀ = U_ном / (С_е × Ф_ном) = (U_ном / Е_{я. ном}) × n _ном = (220/202,5) × 685 = 744 мин^–1;

2) номиналды жүктемеде

М = М _ном , n = n_ном .

Жаратынды сипаттама 9а суретте тұтас сызығымен салынған.

Жасанды механикалық сипаттаманы салу үшін екі нүктесін есептейміз:

1) бос жүріс режімінді М=0, магнит өрісі Ф^¢ = 0,78 Ф_ном босағандағы якорь айналым жиілігі

n^¢₀ = U_ном /(С_е × Ф^¢ ) = U_ном /(0,78 ×С_е × Ф_ном) = n₀/0,78 = 744/0,78 =955 мин^–1;

2) номиналды жүктемеде М = М_ном

n^¢ = Е_я / (0,78 × С_е × Ф _ном) = [( U_ном – R _я × I^¢_я.)/(0,78 × Е_я.ном)] × n_ном =

= [ (220 – 0,281 × 80) / (0,78 × 202,5)] × 685 = 856 мин^–1,

мұнда

I^¢_я = М_ном / (0,78 × С_м × Ф_ном ) = I_я.ном / 0,78 = 62,25 / 0,78 = 80 А.

Жасанды сипаттама 9а суретте штрих сызығымен салынған.

2 Мысал. 1 мысалда келтірілген қозғалтқыш үшін:

1) якорь тізбегіндегі реостатсыз іске қосылған токты және іске қосу тоғының мәні I_n = 2,1I_я.ном шектелу үшін іске қосу реостаттың R_n кедергісін есептеңдер;

2) Ф = Ф_ном және іске қосу реостатының R_n жасанды механикалық сипаттамасын салыңдар.

Шешімі:

1. Іске қосқан кезде якорьдың ЭҚК Е_я = 0 , ал іске қосу тоғы

I_n = U_ном / R _я = 220 / 0,281 = 783 А.

Іске қосу реостаттың кедергісі келесі теңдіктен анықталады

I_n = К_I I_{я. ном} = U _ном / R _я + R _n ).

бұдан

R _n = [U_ном / (К_I I_{я. ном})] – R _я = [220 / (2,1 × 62,25)] – 0,281 = 1,4 Ом.

2. Жасанды механикалық сипаттаманы екі нүкте бойынша саламыз:

1) бос жүріс режімінді М=0, айналым жиілігі

n₀ = U_ном / (С_е × Ф_ном) = 744 мин^–1

(1мысалға қара)

2) номиналды жүктемеде М = М _ном, айналым жиілігі

n = Е_я / (С_е × Ф_ном) = n_ном [U_ном –( R _я + R _n) × I_{я. ном} ] / Е_{я .ном} =

= 685 × [220 – (0,281 + 1,4) × 62,25 ] / 202,5 = 390 мин^–1 .

Сипаттама 9 суретте штрихпуктир сызығымен салынған.