Кәсiби мамандандыру

СЛЕСАРЬЛЫҚ ЖҰМЫСТАР ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТТЕР

Слесарьлық іс

Слесарьлық iс - бұл суық күйдегi металлды (балғашық, қашау, егеу, қол ара т.б.) қол слесарь құралдары көмегiмен тұратын қолөнер. Слесарьлық iстерiнің мақсаты әр түрлi бөлшектердi қолмен жасауы, жөндеу және жинақтау жұмыстары болып табылады.

Слесарь - бұл металлдарды суық күйiнде өңдеуді орындайтын қызметкерi, жабдықтың әр түрлi тегiн жөндеу, жинау және қайта жөндеуi, машиналарды, тетiктер және құрылымдардың кесу, бұрғылау, дәнекерлеу үшiн білдектер электр және пневматикалық аспап, қарапайым қол слесарь аспабы, ең оңай қосалқы құралдар және жабдық көмегiмен, солқылдақ нығыздап кiргiзу және т.б. орындайды.

Өңдеу немесе құрастыруды процесс (слесарь жұмыстарына қарай) атқарылатын жеке операциялардан, белгiлi бiр игерiлген технологиялық процесімен және орындалатын берірлген тізбектен тұрады. Операциямен технологиялық процесті бiр жұмыс орын атқарылатын бiткен бөлiк ұғылады. Жеке операциялар атқарылатын жұмыстардың сипатпен және көлемi, қолданылатын құралмен, құрал-сайманмен және жабдықтармен айырмашы-лығы болады. Слесарьлық жұмыстарын орындау кезінде операциялары келесi түрлерге бөлшектенедi: даярланған (әзiрлеуге қатысты жұмыстарына), негiзгi технологиялық (өңдеуге қатысты, құрастырумен немесе жөндеумен), қосалқы (бұзу және қайта жөндеу).

Даярлайтын операцияларға жататындар: техникалық және технологиялық құжаттамамен танысу, тиiстi материалды таңдап алу, жұмыс орынын әзiрлеу және операцияларды орындау үшiн қажеттi құралдар.

Негiзгi операциялармен болып табылатындар: дайындаманы кесу, кесіп тастау, бұрғылау, жазу, бұрандаманы бұрғылау, қыру, ажарлау, ысқылау және жылтырату.

Қосалқы операцияларға жататындар: белгiлеу, нүктелеу, өлшеу, құрал-саймандағы жұмыстанылатын бөлшектi бекiту немесе слесарь қыспақтары, түзету, материаоды ию, тойтарма, қарайту, дәнекерлеу, желімдеу, қалайлылау, пісіру, илемділікті және жылулықты өңдеу. Операцияларға бұзуға қатысты: машиналарды жинақтауға, құрастыру бiрлiктер және бөлшектер (қол немесе механикаланған құрал көмегiмен) барлық операциялар жатады.

Жинастыру операцияларға бөлшектерді құрастыру, құрастыру бiрлiктері, комплекттер, агрегаттарды және олардың iшiнен машиналарды немесе механизмдерді құрастырулары кiредi. Монтаждық операциялардың құрастырушы жұмыстарынан басқа техникалық құжаттаманың негiзгi монтаждық өлшемдерiнiң сәйкестiгiнiң бақылауы және бақылаудың техникалық талаптарына кейде-жасау және бөлшектердi қиыстыруды қосады. Монтаждық операцияларға жиюлы жиынтық бiрлiктер, комплекттерді және агрегаттарды реттеу, сонымен бiрге барлық машиналар жатады.

Кәсiби мамандандыру

Нақтылы мамандықтарда маманмен жұмыстардың диапазонын орындаған қызметкер деп атайды. Мүмкiндiктi қызметкерге тар мамандандыру тапсырылған операцияларды тереңiрек және айқынырақ бiлiп орындауға бередi.

Слесарьдың мамандығында кәсiби мамандандыруы болады, машиналар, жабдықтар және құралдың әр түрлері: мысалы темiр жол техникасын жөндеу қызмет көрсету, металлургиялық жабдықтың, автомобилдiк, трактор және ауылшаруашылық машиналар, қалалық сумен жабдықтау және канализацияларының жүйелерiн және т. б. қамтамасыз етуі болады. Шеберханалық және мамандандырылған слесарь бөлiмшесiнiң аралығында негiзгi айырмашылық слесарь шеберханасында мамандандыру жоқ. Онда слесарь мамандыққа жататын барлық операциялар орындалады. Жергiлiктi өнеркәсiп, қызмет көрсету және жөндеудi саладағы слесарь шеберханасы барлық мүмкiн жұмыстардың түрін орындайтын қызметкерлердiң шектелген санын алады. Зауыт цехтарындағы мамандандырылған слесарь бөлiмшелерi өндiрiстiк және цехтың технологиялық процесімен тек қана слесарь сәйкестiкте жұмыс iстеулерiн орындаған әр түрлi мамандықтардың қызметкерлерiнiң үлкен санын алады.

Кәсiби бригада - бұл бiр немесе бiрнеше мамандықтар және жұмыс жасауда маманданған әртүрлi мамандықтардың қызметкерлерiнiң тобы сипат бойынша жақын.

Мысалы, слесарь жұмыстары автокөлiктi жөндеуiнде, су өткiзетiн күйiнде слесарь жұмыстары - канализациялық жұмыстар тағы басқалар мұндай бригадаларда дәл қазiр мамандықтардың қызметкерлерге кең шеңберден астам жұмыстарды орындалуға мүмкiндiк беретiн қосарлануы дамыту алады. Жөндеулерде және мамандандырылған ұсталықта келесi мамандықтардың қызметкерлерi жұмыс iстей алады: слесарлар, автомобильдi жөндеуге механиктер, тұрмыстық техника бойынша ұсталар, қаңылтыршылар, механиктер, электромеханиктер, пiсiрушiлер, қазаншылар, безеулеушілер, дәл машиналардың механиктері, құюшылар т. б. жұмыс істей алады.

Өнеркәсiптiк кәсiпорындарда әр түрлi мамандықтарға слесарлар жұмыс iстей алады: жабдықтың жөндеуi бойынша слесарь-құрал сайманшы, слесарь-сызбаушы, слесарь-белгi қоюшы, слесарь-жинақшы, слесарь-реттеушi, слесарь жабдықты жөндеу бойынша, слесарь электр жабдықты жөндеу бойынша, санитарлық техниканы, өнеркәсiптiк жылу желiлерiн және т. б. жұмыс істей алады.