Астениялық психопатия

Психопатияның бұл түрінің басты белгісі, атауына сәйкес жоғары шаршағыштық, бір іске ұзақ уақыт дейін қоя алмау болып табылады. Бұл науқастарда жұмыс үрдісінде шаршағыштық тез дамиды, зейін бұзылады, еңбекке қабілеті төмендейді. Суретлеген қасиеттер сыртқы тітіркендіргіштерге қатысты әсершілдікпен, көңіл күйдің лабильділігімен қоса жүреді. Осылайша, қандай-да бір жағымсыз жайт олардың көңіл-күйін ұзақ уақытқа бұзады. Астениялық психопатияның жиі кездесетін варианты ипохондриялық болып табылады (П.Б.Ганнушкин бойынша).

Мұндай науқастар өзінің денсаулығы үшін үнемі үрейлену жағдайында болады. Жылдам қажу белгісін олар жасырын сырқаттың көрінісі деп есептейді, олар әр уақытта өзінің ішкі сезімдеріне жоғары назар аударады, ішкі дүниесіне құлақ салады.

Психопатиялардың аффективті типтері

Тұлғада аффекттің қандай түрінің басым болуына қарай аффективті психопатиялардың екі түрін бөледі: дистимиялық және гипертимиялық. Дистимиялық тұлға өмірге біршама пессимисттік көзқараспен ерекшеленеді, айналасындағылардың көңілденуі мен шаттықтарын жаратпайды және өздері өте сирек қуаныш сезіміне бөленеді. Сонымен қатар кез-келген сәтсіздік пен бақытсыздық оларға, басқаларға қарағанда күштірек әсер етеді.

Мұндай тұлғалар өзін-өзі мезі етуге және өзі мен айналадағыларға да сенімсіз көзқарасқа бейім келеді.

Гипертимиялық тұлға әрқашан белсенді, ширақ, көңілі көтеріңкі, сөзшең болады, өмірге оптимистік тұрғыдан қарайды. Қоғамдық жұмыстарға белсене қатысып, әртүрлі үйірмелер мен секцияларды жүргізеді. Жұмыста - «коллективтің сүйіктісі».

Тұрақсыз психопатиялар.

Тұрақсыз психопатиямен адамдар еріктік қасиеттерінің жетіспеушілігімен ерекшеленеді, олар өте сенгіш, байсалды өмірлік маңызды ұстанымдары болмайды. Олар бір күндік өмірлерін ғана ойлайды, ешқашан бастаған ісін аяғына дейін жеткізбейді. Сырттан тұрақты көмек беріп, және жүріс-тұрысын бақылап отырғанда, олар компенсацияланып, шамалы болса да өмірге бейімделе алады. Өз биліктері өздерінде болып, олар салтанатты өмір сүріп, антисоциальды топтарға жеңіл қосылады, спирттік ішімдіктерді шамадан тыс қолданады және т.с.с.

Жоғарыда аталған психопатия түрлері шамалы схема тәрізді берілді. Психопатияның бөлек таза формалары сирек кездеседі. Көбінесе аралас, яғни психопатияның нақты түріне тән негізгі белгілермен қатар, оған тән емес белгілердің қатар жүретін түрлері жиі байқалады. Психопатияның бөлек формаларының арасындағы жақындықты байқауға болады. Психопатияның қозғыш формасы мен истериялық формасына, психастениялық пен шизоидты психопатияға ортақ көріністер байқалады, истериялық және параноидты психопатия белгілерінің бірге кездесуі өте сирек.