Функцыянальныя стылі беларускай мовы
У аснову выдзялення стыляў пакладзены розныя прынцыпы (жанравы, сацыяльны, эмацыянальна-экспрэсіўны, функцыянальны), але найбольш навукова абгрунтаваным з’яўляецца функцыянальны, у адпаведнасці з якім “стыль з’яўляецца функцыянальнай разнавіднасцю мовы, формай яе грамадскага выкарыстання” (Цікоцкі, с. 246)
У выніку кожны са стыляў характарызуецца пэўнай камунікатыўнай сферай ужывання, што выяўляецца ў своеасаблівым адборы і ўжыванні моўных сродкаў, сваёй маўленчай сістэмнасцю, якія гістарычна склаліся, традыцыйна ўсталяваліся і падтрымліваюцца носьбітамі мовы.
Ва ўсіх стылях беларускай мовы вылучаюцца падстылі, размежаванне якіх заснавана на дадатковых, спецыфічных для кожнага стылю фактарах.
| Стылі | Сферы выкарыстання | Мэты зносін | Стылёвыя рысы | Моўныя сродкі | Разнавіднасці |
| Размоў ны | Быт; сямей-ныя і сяб-роўскія адносіны | Абмен думкамі, інфармацыяй з блізкімі, знаёмымі людзьмі | Натураль-насць маўлен-ня, эмацыя-нальнасць, ацэначны характар, ад-сутнасць строгай лагічнасці | Агульнаўжываль-ныя словы, бытавая лексіка, фразеала-гізмы, экспрэсіўна-эмацыянальная лексіка, няпоўныя, пытальныя, пыталь-на-пабуджальныя і клічныя сказы | Размоў-на-быта-вы і раз-моўна-афіцый-ны |
| Мастацкі | Духоўная сфера жыц-ця грамад-ства | Паведаміць і ўздзейні-чаць на думкі і пачуцці чытача, эстэтычныя ўяўленні | Эмацыянальнасць, эксп-рэсіўнасць, вобразнасць стылістыч-ная неза-мкнутасць, індывідуаль-насць аўтара | Агульнаўжывальная лексіка, разнастай-ныя вобразна-выяў-ленчыя сродкі | Проза, паэзія, дра-матургія |
| Публіцы-стыч-ны | Палітыка-ідэалагічныя, грамадска-эканамічныя, культурныя, спартыўныя і іншыя грама-дскія зносіны | Інфарма-ваць, уз-дзейнічаць, фарміраваць грамадскую думку | Даходлівасцьэмацыяналь-насць, ацэначнасць і агульназра-зумеласць | Агульнаўжываль-ныя словы, ацэнач-ная лексіка, гра-мадска-палітычная лексіка, метафа-рычнасць тэрмінаў, загадны лад дзеяслова | Газетна-публіцыстычны, радыётэ-лежурналісцкі, аратар-скі |
| Афі-цый-на-спра-вавы | Афіцыйныя дакументы, канцыляр-ская, юры-дычная і дыплама-тычная сферы | Інфарма-цыйная, пабуджа-льная рэгуляцыя афіцыйных зносін | Паслядоў-насць і дакла-днасць вы-кладу, аб’ек-тыўнасць ацэнак, стан-дартызацыя, адсутнасць эмацыяналь-насці | Абстрактная, тэрміналагічная, спецыяльная лексіка, канцыляр-скія штампы, скла-даныя сказы | Уласна закана-даўчы, дыплама-тычны, афіцыйна-канцыляр-скі |
| Наву-ковы | Навука і тэхніка, навучальны працэс | Паведаміць агульныя ці прыватныя істотныя прыкметы прадметаў, растлума- чыць сут-насць з’явы, яе прычыны і пад. | Абстракт-насць, да-кладнасць, аб’ектыў-насць і аргу-ментаванасць | Агульнаўжывальныя словы, тэрміны; развітыя апавяда-льныя сказы, злуч-нікавая падпарад-кавальная сувязь | Уласна навуковы, навукова-вучэбны, навукова-папуляр-ны, на- вукова-тэхнічны |
Дата добавления: 2015-12-10; просмотров: 2138;