Гидрооқшаулағыш жұмыстар

Оқшаулағыш жұмыстар

Оқшаулағыш жұмыстар туралы айтқанда, орындалатын жай жұмыстар жайлы конструкцияны және ғимаратты ылғалдылықтан қорғауды орындайтын - гидрооқшаулағыш жұмыстар, түскен және көтерілген температура - жылуоқшаулағыш жұмыстар, дыбыстан - дыбысоқшаулағыш жұмыстар, коррозиядан – антикоррозиядан қорғайтын жабын құрылғылары. Сондай – ақ, бұл класс жұмыстарына адамдарды қорғау, радиоактивті сәулелерден қоршаған ортаны және конструкцияны қорғау жұмыстары да жатады.

Ең алдымен, мынаны ескеру керек, ғимаратты ылғалдылықтан қорғау, көтерілген температур және дыбыс функциялары қоршау конструкцияларын атқарады: қабырғалар, шатырлақ жабын және шатыр, ішкі дыбыстың таралуынан – қабатаралық жабын және аражабын.Ғимараттағы дыбыстың және температураның өзгеруі сәйкесінше таңдалған материал мен конструкция қалыңдығына (көлеміне) байланысты. Алайда кейбір түрлеріне қоршаған орта және ең алдымен ылғалдылық, температураның түсуі, химиялық және электрохимиялық коррозиядан конструкцияның өзін қорғау керек болады.

Сондықтан мынаны ескеру керек, кейбір түрлердің оқшаулағыш жұмыстары екі функцияны атқарады - ғимаратты қорғау және оның мәңгілігін қамтамасыз ету үшін конструкцияның өзін қорғау. Мысалы, конструкцияны ылғалдылықтан қорғау екі жұмысты да атқарады, қоршау конструкциялары ылғалды күйінде жылуоқшаулағыш қасиеті төмендейді және қабырғаларда өңездің, тот басу, дымқылдық және темпетратураның төмендеуі ғимаратта қалыпты температура – ылғалды режим бұзады. Ылғалдың енуінен жертөле қабырғалары, ал жоғары деңгейде жер асты сулары және еден, сондай – ақ іріпанельді ғимараттардың сыртқы қабырғалық тақта жапсарлары және т.б. қорғайды.

Гидрооқшаулағыш жұмыстар

Ғимаратты қорғаудың екі түрі бар, конструкцияға және уйге ылғал енуінен. Бірінші түріне мыналар жатады, әрдайым ғимараттан суды бөліп жіберумен байланысқан – дренаж құрылымы, силикаттау, күйдіру және битумдау қабаты; екінші түріне – ылғал ортада болған конструкцияны қорғауға байланысты. Бірінші бөлім шарасы ертерек «Дайынау жұмыстарында» қарастырылған. Ылғал әрекетінен конструкцияны қорғау бірінші бөлім шараларында жүзеге аспады, ол гидрооқшаулағыш конструкцияның үстіңгі беті және капиллярлық ылғалды жоғары конструкцияға айналдыратын гидрооқшаулағыш қабаттың дене конструкциялары құрылымдарында жүзеге асады.

Оқшаулағыш материал түріне байланысты, құрылым түрі бойынша, гидрооқшаулағыштар қатты, желiмдеуге арналған, құйма, бояу, құрастырма тақталы және көлемдік болып бөлінеді.

Гидрооқшаулағыш жабындар мүмкіндігінше пайдалану процессінде жабын конструкциядан үзілуге емес нығыздалу үшін гидростатикалық таңдауға орналастыруға ұмтылады.

Гидрооқшаулағыш түрін таңдау кезінде арналуын және ғимараттың ерекшелігін, пайдалану шарттарын, жер асты суларының мінездемелерін және олардың агрессивтілігін, мөлшерін және пайдалану сипаттамаларын және тағыда басқа әсер ететін фактілерді ескеру қажет.

Қатты гидрооқшаулағышты пайдалану процессі кезінде динамикалық әрекеттерге қарсы тұратын, сызатқа берік қатты конструкцияларды қорғауда қолдануға болады. Ғимараттың толық шөгуінен кейін оқшаулағышты орнатады.Қатты гидрооқшаулағышқа цементті және асфальтті сылау оқшаулағыштары, торкретбетон жатады.

Сылақ цементті – құм гидрооқшаулағыштар қорғалатын цементтік араласпамен бетке жағу арқылы, ережеге сай, ең көп таралған силикатты алюминий (сұйық шыны), азотты – қышқыл кальций және хлорлы темірдің арнайы қоспалармен орындалады. Қатты гидрооқшаулағыш үшін суөткізбейтін кеңею және маркасы 400 – ден кем емес шөкпейтін цемент қолданады. Силикатты алюминий қоспасы бар сылау церезитті деп аталынады.

Гидрооқшаулағышты түсірместен бұрын қорғалған бетті қолмен немесе механикалық әдіспен тазалайды (құм бүріккіш аппарата көмегімен), материалмен бірге қорғалған бет түсірілген араласпамен ұстасуы үшін кертпе жасайды.

Цемент – сылақты оқшаулағыштың түріне, цемент – пушка немесе“Пневмобетон” құрылғысының көмегімен жоба қалыңдығына дейін 8-10 мм қабатты торкретбетон жатады. Оқшаулағыштың сыртқы беттегі соңғы қабатына темір жалатады, 4 – 5 сағаттан кейін соңғы қабатты 3 – 4 мм қабатты құрғақ цементпен тегістейді. Темір жалату оқшаулағыштың суөткізбеушілігін жақсартады, ал оқшаулағыш құрылымы еденге дейін тез азайса уатылатындығы.

Ыстық сылақ асфальтті гидрооқшаулағышты немесе салқын (эмульсионды) асфальтты және ерітіндіні оқшаулағыш бетке қабаттап жағу жолымен жүзеге асады.

Асфальтті гидрооқшаулағыш үшін ыстық мастика және ерітіндіні ерiтiлмелi битум қоспасынан және толтырғыштардан (минералды ұнтақ, асбеста,құм), ал салқын мастиканы – эмульсионды пасталы битум қоспасынан (әкті-битумды, саз-битумды), толтырғыштардан және арнайы құрылымды сулардан дайындайды.

Ұзындығы 20 м және ені 2 – 2,5 м, қабат қалыңдығы 7 – 10 мм дейін қармаушы арқылы көлденең бетті оқшаулайды. Мастиканы бетпен және ернеумен теңестіріп ағызады немесе шашады. Бірінші қабатқа шегенделген материалдарды жатқызады және домалатады(шынымата немесе антисептикалық кенеп мата). Қатайған қабатқа 2 – 3 қабат жағып, оқшаулағыштың жоба қалыңдығына жетеді.

Тік бетті оқшаулауда жоғарыдан төмен қарай биіктігі 1,4 – 1,8 м қабат бойынша 5 – 7 мм етіп асфальтті қоспаны жағады. Әр қабат бірінен соң бірі бастапқы қабат суығаннан (кебу) кейін жағыла береді. Әрбір қабаттағы Деңгейлердің орайластығын және ұстасуын ені 200 мм және одан кем емесайқастыраорындайды, ал шектес қабаттардың орайластығы ара қашықтығы 200 мм және одан кем емесайқастырады.

Мастика және ерітіндіні механикалық әдіспен асфальтометтер, растворомет немесе ерітінді сорабы көмегімен жағады.

Жапсырма оқшаулағышты ыстық битумда немесе әр түрлі синтетикалық мастикада оқшауланатын бетке бірнеше қабат орама материалды (рубероид, толь, пергамин, изол, гидроизол) желімдеу арқылы орындалады. Органикалық негізде (рубероид, пергамин, толь, изол) дайындалған, аз биологиялық тұрақты көптеген орама материалда тез бұзылады. Сондықтан, жоғары мәңгілігін қажет ететін конструкцияны қорғау үшін, шiру ұшырамайтын (шыны мата, гидроизол, поливинилхлорид, полиизобутилен, полиэтилен, полиамид, фторопласт), материалдар қабаты органикалық негiзде материалмен ұштасатын құрамалы жамылғыларды қолданады.

Желiмдеуге арналған гидрооқшаулағышты екі қабаттан кем емес етіп жайластырады. Дымқыл бөлiмшелерді калориферлермен немесе қуатты электролампалармен (софит), инфрақызыл жылытқыштармен кептiредi, бетке қосымша сылақ жағу арқылы қабатты тегiстейдi. Дайын тұрған бетке грунт жағады. Пайдаланатын оқшаулағышқа мастиканы жағар алдында, оның температурасы 20-25 градус жоғары болуы керек, бiрақ Цельсий бойынша 40 градустан төмен емес. Бұл гидрооқшаулағыш жiктерiнiң жылжып құлаулары ескертедi. Тік, көлбеген және күмбез тәрiздi беттерге орамды материалдарды 150 мм кем емес әрбiр матасының аражабынымен төменнен жоғарыға жапсырады.

Орамды гидрооқшаулағыштың көлденең және тiк беттердiң өткелдi орындарын жапсырар алдында, орам кiлемi тығыз тiрелiп және бұрыштары жақсы жабысуы үшін орамды материалдардың жолақтарын желiмдейдi. Егер орам кiлемiнiң құрылымдары процессті құрастырады көпiрсе, оны тесіп алады, ауасын шығарады және мастикаларды сығады. Егер мастика қатайса, көпіршікті крест тәрізді кеседі, қақталған өлкелердi жазады, оны мастикамен майлайды және қайта тығыздап жабыстырады. Изол, фольгоизол, стеклорубероид қолдануында мастиканы оқшаулағыш бетке жағады, содан кейін орам материалына. Мата өстерді бойлай жапсырылады, бастапқыда қыртыс-тыртысын жазады, сонан соң өстердің шеттерін 30-40 град. бұрышпен және соңында - шеттерін бойлай.

Жертөле қабырғаларының желiмдеуге арналған оқшаулағыштың құрылымында, еден белгісі жер асты суы деңгейінен төмен нақтылы ерекшелiктері болады. Орам кiлемiн жертөле қабырғалары арқылы едендерге жапсырады және сыртқы жақтан беттiк қабатты қабырғадағы деңгейге дейiн кiргiзе кетедi. Гидрооқшаулағыш кілемнің тұтастығын сақтау үшін жертөле қабырғаларын тұрғызуы кезінде олардың құрылымына дейiн қорғалатын қабырғалардың периметрi бойынша, уақытша қорғайтын қабырғаларды биіктігі 1,2 – 1,5 м етіп тұрғызады. Қабырғаға барлық гидрооқшаулағыш кілемнің қабаттарын кiргiзе және жапсырады. Сыртқы қабырғаны тұрғызғаннан кейін уақытша құрылымды бұзады, ал орам материалының босатылған бөлігін оқшауланатын бетке жабыстырады.

Желiмдеуге арналған гидрооқшаулағыш орамның соңғы жiгі арнайы нұсқаулардың жобасында көрсетілмесе қалыңдығы 2 мм болатын ыстық мастикамен жабылады. Қажет болған жағдайда гидрооқшаулағышты механикалық зақымданулардан кiрпiш немесе жазық шиферден қысатын қабырғасы арқылы қорғайды.

Тiк күштердi қабылдау үшiн, тiреумен шақырылған төменнен жоғарыға бағытталған жерасты сулары, жертөле еденінің астына, монолитті бетоннан және шегенді жоғарғы беттен қапталатын шегенді торды, қысымға қарсы тақтаны орнатады.

Құйма оқшаулағыш. Оқшаулағыштың бұл түрі ыстық асфальтті мастиканы, ерітіндіні және асфальтополимерлі қоспаларды көлденең бет бойынша жаю және тегiстеу жолымен немесе арнайы қалып аралығында саңылау және тiк бет (битумды замок) жолымен орындайды. Құйып жасалған асфальтті гидрооқшаулағыштың қорғаушы қоршауларды темiр бетон тақталардан немесе кiрпiштерден жасалады.

Конструкциялар бойынша су балшығы– өте сенімді, бірақ гидрооқшаулағыштың еңбек сыйымдылығы – ескі әдіс. Су болып қалған пластика сазбен жабысып тұрады.

Түске бояулы оқшаулағыш. Ол синтетикалық шайыр негізінде жасалынған битумды немесе салқын асфальтті және ыстық мастика, сондай – ақ мастиканы жағу жолымен жүзеге асады. Мастиканы таза таушайырды жылыту немесе араласпаның 10% массасындағы шегінде қосылатын толтырғыштармен – асбест, дайындайды. Полимерлі гидрооқшаулағыш материалдарды қолданатын орындарға эпоксидтық шайырлардың базасына компоненттер түрiнде жеткізіледі: жартылай өнiм - фиксаторы бар эпоксидтық шайырдың қоспасы және ерiткiшпен және бөлек - тығыз бекiтiлген сыйымдылықтардағы қатырғыштар.

Түске бояулы оқшаулағышты жуандығы 4 мм дейiн ортақ қабылдауда 2-3 қурап қалған, тегiстелген және астарланған беттерiне келтiредi. Грунт жағуды қорғалатын материал бетіндегі адгезиялық оқшаулағыш қасиетін қамтамасыз ететін праймерлi қорғалатын бетке орындайды.

Үлкен аудандарға түске бояулы гидрооқшаулағыш үшiн автогудрондағыштарды пайдаланады. Мастика форсункадан кейiн – тозаңдатқыштарда келтiрiледi.

Түске бояулы оқшаулағышы бар қабырғалардың керi төгiндiсiн тек қана жұмсақ жермен немесе құммен жүзеге асыруға болады. Ал басқа жағдайда оны механикалық зақымданулардан қоруыштауы керек. Кей жағдайда құрылыс тапаншасы арқылы атып тасталатын жазық асбестоцементті парақтарының көмегiмен жүзеге асады.

Құрастырмалы - жапырақ (қаптайтын) оқшаулағыш металдық немесе пластмасса парақтарында, кессон жасаушы деп аталатын пiсiрiлетiн тегіс жамылғыларда орындалады. Оқшауланатын бетке оқшауағыш тақталар арнайы анкер құрылымдарымен бекiтеді (штырьлермен, тұтқалармен). Жақсы сапада дәнекерлеу – бұл ылғалдан абсолюттi қорғаныштық. Конструкцияның iшiнде кессон жайғастырылады, конструкцияның iшi коррозиядан қорғау үшін боялады. Егер конструкция монолит бетон немесе темiр бетоннан орындалса, мұндай кессон бiрде ретiнде алынбайтын қалып ретінде қолданылады.

Көлемдік оқшаулағыш қарқынды механикалық әсерлер ұшыраған (қадалар, тұрба, технологиялық жабдықтың iргелерi) және кеуектi материалдардан бұйымдарынан (асбестоцемент, әк тас, туф, жеңiл бетон) гидрооқшаулағышты қорғау үшін қолданады.

Көбінесе көлемдік оқшаулағыш (гидрофобизация) қоректендiрумен жетедi. Жасанды тас бұйымдары – бетондар қалыптық массаға гидрофобизированды қоспалар – битумды эмуьсия, кремнийорганикалық сұйықтар және т.б. ендіру арқылы гидрофобизированды бола алады.