Күн мен Айдың тұтылуының шарттары. Сарос

24-сурет. Күннің тұтылуының басталуы моментіне

Күн, Жер, Айдың орналасуы

Ал, -Айдың бұрыштық радиусы;

Ай мен Күннің тәулікті параллакстарының айырымын береді.

- Күннің бұрыштық радиусы.

Сондықтан,

Оң жақтағы шамалардың орташа мәндерін қойсақ;

; ; ; ;

онда, тең болады.

25-сурет. Күн тұтылуының бастапқы моментінде Айдың орналасуы

Яғни, Күн тұтылуы болу үшін Айдың геоцентрлік эклиптикалық енділігі

. Ал, Айдың түйіннен бұрыштық қашықтығы немесе эклиптика-лық бойлығы сфералық үшбұрыштан табылады (25-сурет).

26-сурет. Жердің көлеңкесінің центірінен Ай орбитасының түйіннен ең жақын қашықтығы

Күннің тұтылуы Ай орбитасының түйіннен еқінші жағында да болғанда, болуы мүмкін. Сондықтан, Күннің тұтылуы эклиптикалық доға-сының мәні 33⁰ болған аралықта болады. Күн осы доғаны 34-тәулікте өтеді, ал синодтық айдың ұзақтығы 29^d,53. Сондықтан

жылына кемінде Күннің 2 тұтылуы

болады, ал кейбір жылдары 4 немесе 5 тұтылулар да болуы мүмкін. 5 тұтылу болған жылдары бірінші тұтылу қаңтардың басында, екінші келесі жаңа айда, 3,4- екінші жарты жылда болып, ал 5 рет 354 күн өткеннен кейін (354=12синодтық айға) болатын құбылыс.

Сұрақтары:

Айдың жұлдыздарға және Күнге байланысты көрінетін салыстырмалы қозғалысы. 2.Ай фазаларының алмасу кезегі.

<6 7 8910 11 12 >

Дата добавления: 2017-02-20; просмотров: 1153;