Оғам мен саяси жүйенің бейімделу жолдары.

1.Саяси даму мен бейімделудің мәні.Қоғам әрқашан өзгеріп, дамып, жылжып отыратындығы белгілі.Соған орай саяси жүйелер де өзгеріп, бір жәй-күйден екінші қалыпқа келіп, жетіліп жатады.Саяси даму деп саяси іс-қимылдар, саяси мәдениетте және жалпы саяси жүйеде өзгерістерге әкелетін процесті айтады.Соның нәтижесінде саяси жүйе әлеуметтік мақсат-мүддерерді жаңа үлгіліеріне бейімделеді және жаңа жағдайларға икемделген институттар пайда болады.Саяси дамуды саяси прогреспен шатастырмаған жөн.Себебі, соңғысы, қоғамдық-саяси дамудың барысында бір нәтижеге жетуді,бір кезеңнен екіншісіне өтуді білдіреді.Ал саяси даму бейтарап ұғым, ол тек даму процесін өзгерісті ғана бейнелейді.

Саяси дамудың эволюциялық және революциялық түрлері бар. Эволюциялықта қоғамдық-саяси өмір біртіндеп, баяу дамиды. Көбіне күнделікті өмірге тығыз байланысты болғандықтан, олар сырт көзге онша байқала бермейді.Революцияда қоғамның барлық әлеуметтік-экономикалық саяси құрылымы түбегейлі сапалы төңкеріске ұшырайды. Ол қарулы және бейбіт жолмен жүзеге асуы мүмкін.Сонымен қатар революцияға қоғамдағы үлкен бетбұрысты да жатқызады.

Әлеуметтану біздің заманымыздағы қоғам дамуының дәстүрлік және қазіргі етіп екі түрге бөледі. Дәстүрлік дегенді әдетте рулық, феодалдық қоғамдарды айтады.Оның экономикасы жалпы алғанда әлсіз, Негізінен, аграрлық шаруашылықпен айналлысады. Өндірісте қазба байлықтарын өндіріп, оларды алғашқы өңдеуден өткізеді. Әлеуметтік құрылымда отбасылық, рулық, тайпалық байланыстар қатты дамыған.

Қазіргі қоғам индустриялды, жоғары индустриялды (постининдустриялды)қоғам болып есептеледі.Ол рационолизмге, ақыл, парасатқа, баяндылыққа негізделеді.

Дәстүрлік қоғамның қазіргі қоғамға өтудің, соған бейімделудің әр түрлі қыры бар.

1. Құрылымдық бейімделу.Ол қазіргі қоғамның әлеуметтік-экономикалық, саяси және басқа институттар жүйесінің қалыптасуын қамтиды. Оған индустриализацияландыру, қазіргі нарықтық капитализмнің қалыптасуы, адамдардың сауаттылығы,жұмыс бастылық құрылымның түбегейлі өзгеруі,білікті мамандар, орта және әкімшілік қызметкерлер үлесінің көбеюі, қоғамның әлеуметтік жіктелу құрылымының өзгеруі және т.б. жатады.

2. Азаматтық.Жаңғыру барысында дәстүрлік қоғамның саяси жүйесі де құрылымдық өзгерістерге ұшырайды. Солардың ішінде елеулі саяси көрінісі—азаматтылық, азаттық құқықтар.Бұл принцип барлық ересек адамдарды мемлекет басқару ісіне тартып, қатынастыруға бағытталған.

3. Саяси қатынасу.Жоғарыда көрсетілген азаматтық принциптің негізінде азаматтарға қоғамның саяси өміріне белсене қатынасуына кең жол ашады. Солардың ішінде ең маңыздыларының бірі---сайлау жасына келген азаматтардың сайлауға және сайлануға құқығы. Көпшілік саяси партиялар қалыптасады. Олар халықтың саяси өміріне қатынасуына көмектесіп,тәртіптеп, іс-қимылына бағыт-бағдар береді.

4. Қазіргі адам.Мемлекеттік, қоғамдық жұмыстарға белсене араласатын жаңа адам қалыптасады. Ол бұрынғыдай қандық бірлікке негізделген ру-ру, тайпа -тайпаның шеңберінде ғана іс-әрекет етпейді.Мемлекеттік,ұлттық көлемде солардың мүшесі ретінде міндеттерді атқарып,өз құқықтары мен бостандықтарын толық пайдалана алады.