Адаптацыя да прыродных умоў птушак, якіх выгадавалі ў няволі

На волю, як правіла, адпускаюць бажанаў ва ўзросце 10–12 тыдняў калі добрае надвор’е або да пачатку паляўнічага сезону. Станоўчыя бакі позняга выпуску: высокі ўзровень колькасці налоўленных бажанаў; адмоўныя бакі: вялікія страты на вывадку, пагаршаецца здольнасць да палёту і зрэдку нават недаразвіццё пер’я птушак. У выпадку ранняга выпуску перавагай з’яўляюцца нізкія страты на абслугоўванне птушак і корм, мінусам– скарочаная колькасць налоўленных птушак.

Выпушчаныя птушкі непасрэдна з вальер або з клетак гібнуць у 50–60% выпадкаў на працягу першага тыдня нават пры спрыяльным клімаце.

Праведзеныя вопыты з бажанамі і перапёлкамі ў Ленінградскай вобласці (зона заходняй тайгі) паказалі, што выпускаць гэтых птушак можна, але рабіць гэта трэба паступова. У паўночных раёнах, як у нашым выпадку, выпуск перапёлак і бажанаў мэтазгодна рабіць у некалькі этапаў. Пасля ювенільнай лінькі і калі маса птушкі дасягне 70–80% ад дарослага стану птушак перакладаюць на два тыдні ў невялікія пераносныя вальеры, размешчаныя ў месцах меркаванага выпуску, і корм першыя 4–5 дзён даецца ўволю, а вальеры перасоўваюцца. Затым, на працягу наступных 5–7 дзён, штодня перасоўваюцца вальеры, а колькасць корму скрачаецца на 5–10% у залежнасці ад натуральнай кормнасці ўгоддзяў. Корм пры гэтым рассыпаюць па ўсім плошчы вальеры, прымушаючы птушку шукаць яго. Лепш выпускаць птушак паблізу канюшынавых, аўсяных, жытніх палёў, дзе кармавая база багатая.

Эканоміка бажанаводства наступная: у апошнія некалькі гадоў арганізацыя бажанавых паляванняў стала справай вельмі перспектыўнай, асабліва для карпаратыўных заказчыкаў. Напрыклад, на адным з паляванняў у Тульскай вобласці было здабыта (паляўнічыя не кажуць: «падстрэлена») 150 птушак, кожная – па 30 даляраў. Уласна, менавіта такім чынам звычайна і аплачваецца паляванне на бажана: па галовах птушак. Пры гэтым зразумела, што калі выпушчаная птушка паляціць або так добра схаваецца, што яе не знайсці – гэта чыстая страта, праўда, невялікая. Па вопыту звычайна з дзясятка птушак знікае адна.

Цяпер адбываецца пераход ад палявання на так званага«падсаднога» бажана (выпушчанага перад самым пачаткам палявання) да палявання на інтрадуцыйнага (выпушчанага ва ўгоддзі загадзя, і нават не шмат здзічэлага), што для сапраўдных паляўнічых найбольш азартна. Звычайна разлік пры арганізацыі палявання такі: на аднаго паляўнічага прыходзіцца 5–6 бажанаў. Як паказвае вопыт, на сёмым цікавасць да здабычы знікае.

Цяпер кошт аднаго бажана на расійскім паляўнічым рынку (калі птушку бяруць менавіта для палявання) вагаецца ад 25 да 50 даляраў, у сярэднім жа 30 даляраў (для параўнання: у Балгарыі і Румыніі бажан каштуе 5–12 даляраў, у Вялікабрытаніі – 20 фунтаў). Пры гэтым у сабекошт птушкі ўваходзяць яшчэ і выдаткі на арганізацыю палявання.

Прадажны кошт пяцімесяцовага бажана – 10–15 даляраў, пры гэтым яго сабекошт – не больш 5–6 даляраў (з улікам кармоў і аплаты працы). Пры гэтым ад адной самкі можна атрымаць да 25 яек за сезон.

Яйка бажана на пачатковым этапе арганізацыі фермы прыйдзецца набыць на рынку па кошце ад 80 цэнтаў да 1 даляра. І досыць набыць інкубатар, каб забяспечыць сабе патрэбнае пагалоўе.

Прыклады расійскіх бажанаводаў паказваюць, што інвестыцыі ў бажанавую ферму прадукцыйнасцю 10 тыс. птушак складуць не больш 100 тыс. даляраў. Для абслугоўвання падобнай гаспадаркі будзе досыць трох-чатырох працаўнікоў. Акупяцца ўсе ўкладанні за 2–3 гады, праўда, пры поўным цыкле перапрацоўкі птушак – продажу бажана для палявання, на мяса, уключаючы пяро і кодла.